Мојот мајчин јазик – Турски јазик

Според некои неофицијални статистики, турскиот јазик во Република Северна Mакедонија, како мајчин јазик го зборуваат над 80.000 граѓани. Јазикот претежно го зборуваат македонски граѓани со турско потекло. Согласно мултикултурниот и мултиетничкиот карактер на нашата држава, во некои основни и средни училишта каде што има мнозинство Турци, наставата се одвива на турски јазик.

На 21 декември 1944, за првпат, во основното училиште ,,Tефејуз’’ во Скопје имало настава на турски јазик. Во нашата држава има повеќе радио и телевизиски станици кои емитуваат програма на турски јазик, а од 1950 година, во Скопје постои и турски театар.

Турскиот јазик е аглутинативен јазик што припаѓа на семејството на турски јазици, кој се зборува во Југоисточна Европа и Западна Азија. Тој претставува продолжение на отоманскиот турски, кој е западно огуски јазик од групата огуски јазици од семејството на турски јазици.

Јазикот се зборува во географијата на поранешната Отоманска империја, која ги опфаќа Турција, Балканот, Егејските острови, Кипар и Блискиот Исток.

Според Ethnologue, турскиот е 16-ти најзборуван јазик во светот со приближно 83 милиони говорници. Турскиот јазик има статус на национален официјален јазик во Турција, Република Кипар и Северен Кипар.

Турскиот јазик се карактеризира со граматички карактеристики како што се аглутинација и хармонија на самогласки, кои ги споделува со многу други турски јазици. Јазикот обично има редослед подмет-предмет-прирок во однос на структурата на реченицата.

За разлика од јазиците како германскиот и арапскиот, некои од зборовите на турскиот јазик, каде што нема граматички род (мажественост, женственост, полова дискриминација), се од странски јазици како арапски, персиски и француски.

Покрај тоа, другите огуски јазици како што се азербејџански, гагаузи и туркменски имаат високо ниво на меѓусебна разбирливост со турскиот.

Турскиот јазик се пишува со латиница уште од Азбучната револуција во 1928 година под водство на Ататурк. Правилата за правопис на стандардниот турски јазик се контролирани од Здружението за турски јазик.

Истанбулскиот дијалект, исто така наречен истанбулски турски, е стандардна форма на турскиот и турскиот пишан јазик се заснова на овој дијалект. Меѓутоа, постојат различни турски дијалекти во Југоисточна Европа и Блискиот Исток, а овие дијалекти имаат различни фонетски разлики со истанбулскиот турски

Се претпоставува дека турскиот, туркменскиот, саларскиот и азербејџанскиот јазик еволуирале од јазикот наречен Ана Огуз. Западниот огранок на овој предјазик, кој ќе го формира турскиот турски, се развил околу Анадолската Селџуска држава и Анадолските кнежевства помеѓу 11 и 15 век и еволуирал во староанадолски турски.

Неоотоманскиот турски јазик се развива меѓу 19 и 20 век. Како резултат на реформите направени во републиканскиот период, доживеаја различни промени во јазикот од 20 век. Во класификацијата на јазичното семејство, турскиот турски припаѓа на семејството на турски јазици, кое вклучува околу 30 живи јазици што се зборуваат во Источна Европа, Централна Азија и Сибир, и е во групата огузиски јазици кои припаѓаат на Шаз.

Турскиот јазик се зборува како мајчин јазик или втор јазик во различни земји и региони во Југоисточна Европа и Блискиот Исток. Јазикот се зборува како мајчин јазик од мнозинството во поголемиот дел од Анадолија, Источна Тракија и северниот дел на островот Кипар.

Турските малцинства кои живеат во Северна Сирија и Ирак, некои Егејски острови и на југот и истокот на Балканот, кои се опфатени со географијата на поранешната Отоманска империја, исто така го користат турскиот јазик како мајчин јазик.

Со оглед на Орхонските натписи, напишани на турски, старотурски и првиот познат пишан извор на турски јазици, тој има историја од приближно 1.300 години. Исто така, се смета дека постои хипотетички предтурски, кој е заеднички предок на сите турски јазици кои припаѓаат на источната група и групата огури, чиј член е и старотурскиот. На 1 ноември 1928 година, оваа азбука од 29 букви, која беше адаптирана од латинското писмо за турски, беше усвоена наместо старата турска азбука со арапско потекло.

Азбучна револуција е името што генерално се дава на процесот на усвојување на овој закон и ставање на новата азбука во Турција. Оваа азбука се користи за турскиот јазик во Турција, Република Кипар, Турската Република Северен Кипар и на Балканот.

Содржината на турската азбука не е сосема иста со азбуките на другите земји кои користат латински букви во нивните системи за пишување, туку содржи букви добиени за да се исполнат звуците на турскиот јазик (Ç, Ş, Ğ, I, İ, Ö , Ü). Покрај тоа, буквите Q, W и X во основната латиница ISO не се вклучени во турската азбука од латинско потекло.

Во азбуката, обично секоја буква е еквивалентна на фонема; сепак, некои букви може да сочинуваат повеќе од еден звук. На пример, буквата „е“ го формира звукот /æ/ во првиот слог од зборот „дојди“ и гласот /е/ во последниот слог. Изговорот на буквите во турската азбука исто така се разликува од изговорот на буквите во некои западни јазици. На пример, додека буквата C се изговара како /d͡ʒ/ на турски, таа може да се чита како /ˈsiː/ на англиски.

Користени извори од: tr.wikipedia.org преведен на македонски)

Прочитајте повеќе во Неделата на мајчиниот јазик:

Мојот мајчин јазик – Албански јазик

Развојот на македонскиот литературен јазик