Tag: sava penzisko

Социјален инженеринг – како да се заштитиме од опасностите

Posted on by sava_blog_dev

Стереотипите кои се поврзани со поимот хакер, дека тоа е единка која работи самостојно веќе одамна се надминати. Кибернетските криминалци се сега далеку подобро организирани во професионални колективи кои се хиерархиски структурирани.

Тие користат напредни технологии како вештачка интелигенција, машинско учење и најразлични видови на автоматизирани процеси за да дојдат до посакуваната цел. Животниот циклус на еден хакерски напад од почеток до крај е намален од недели на денови и часови.

Хакерски напади освен на компјутерската опрема може да бидат изведени и врз луѓето. Овој вид на напади се дефинирани како социјален инженеринг.

Социјалниот инженеринг претставува способност за манипулација со луѓе со цел да се добијат одредени доверливи и посакувани податоци. Со помош на оваа вештина за манипулација се користат голем спектар на постапки кои имаат за цел да ги искористат универзалните човекови доблести и мани како што се: љубопитност, учтивост, добродушност, алчност, бунтовност , осветољубивост и слично.

Социјалниот инженеринг се разликува од класичните хакерски напади како што е искористување на одредени ранливост во информатичкиот систем .Тој користи манипулативни методи преку кои доаѓа до доверливи информации кои се дадени доброволно.

Колку е сериозен овој проблем може да се заклучи од податокот дека дури 90 проценти од кибернетските напади и пробивањето на доверливи податоци се како резултат на измамите преку социјалниот инженеринг(phishing, baiting, pretexting, scareware и многу други ). Поради тоа треба да се посвети посебно внимание на овој вид на напади.

Многу е битно да се има план и да се реагира навремено во случај на било каков безбедносен инцидент.

Одговорните лица за кибернетска безбедност потребно е да имаат воспоставено процедура за реакција при појава на безбедносни инциденти во која прецизно ќе се знаат чекорите во случај на појава на инцидент а исто така ќе се дефинираат и нивоата на ескалација на инцидентите.

Не треба да се заборави дека многу битен и неопходен елемент при имплементација на  кибернетската безбедност во една компанија е мрежната бариера и нејзиното правилно имплементирање.

 Како дел од правилата и препораките за кибернетска безбедност во една компанија би ги наброил:

  • Врската која вработениот ја воспоставува со компанијата на далечина мора да се одвива преку ВПН , односно да биде енкриптирана
  • Врската се воспоставува само преку апликативни решенија обезбедени од стручните служби
  • Во најдобар случај, доколку компанијата може да си го дозволи тоа, потребно е сите да работат на опрема обезбедена од самата компанија. Доколку вработените користат сопствена опрема (BYOD), таа треба да е проверена и одобрена од одговорните лица за ИТ безбедност
  • На опремата треба да има инсталирано соодветни сигурносни апликации и антивирусни решенија
  • Опремата треба да ја користи ексклузивно само вработениот на кого му е доделена и не треба да ја користат други неовластени лица (семејство, пријатели и слично )
  • При најава на компаниската мрежа секогаш да се користи двофакторска автентикација

Меѓутоа сите овие процедури, упатства и преземени безбедносни мерки за заштита од надворешни опасности може да паднат во вода доколку безбедноста биде нарушена одвнатре. Може да ги имаме имплементирано најсофистицираните алатки за заштита и да имаме ригорозни безбедносни процедури па сепак на крај да бидеме нападнати преку внатрешни фактори со употреба на методи од областа на социјалниот инженеринг.

Како добро прифатени практики и совети за справување со социјалниот инженеринг може да се наведат:

  • Секогаш треба да се биде претпазлив и сомнителен кон сите пораки од непознат испраќач. Секогаш треба да се направи проверка од кого е пораката без разлика кое име е наведено во адресата на пораката
  • Никогаш не отворајте линк или прилог во емаил порака од непознат испраќач или порака која не ја очекувате. Најпрвин посоветувајте се со лицата задолжени за кибернетска безбедност
  • Никогаш не прифаќајте понуди кои се од типот “премногу добро да е вистинито”, затоа што веројатно тоа и се
  • Користете сложена лозинка која е составена од повеќе зборови ( омилена песна, книга или слично )
  • Никогаш не пополнувајте лични податоци или податоци од доверлива природа на веб страна до која сте дошле преку линк пратен на емаил
  • Посебно внимание обрнете на емаил пораки во кои има предзнак “Итно!!”
  • Никогаш не ја давајте својата лозинка за најава на друг
  • Никогаш не се најавувајте на компаниски ресурси преку јавни и небезбедни WiFi мрежи
  • Заштитете ги вашите мобилни телефони преку автентифицирана најава и безбедносна апликација за заштита
  • Бидeте внимателни кога некој ви бара доверливи податоци преку телефон

Како посебна би ја издвоил препораката за подигање на свеста кај вработените за кибернетска безбедност. Оваа препорака има извонредно значење и на неа треба да и се посвети дополнително внимание.

Најголемиот број од вработените се убедени дека тие никако не би наседнале на трикови и манипулации од областа на социјален инженеринг. Поради тоа многу е битно да се едуцираат вработените за тоа кои се опасностите , кои се последиците и како да се справат со евентуалните закани. Тоа е континуиран процес и треба постојано да се работи на него преку обуки, известувања, консултации и други методи кои ќе допринесат за зајакнување на безбедноста во компанијата.

Потребно е да се мотивираат вработените за да бидат свесни за опасностите, и да ги читаат сите процедури , упатства и правилници кои се поврзани со кибернетската безбедност. Вработените треба да бидат едуцирани за начинот на работа од дома и добро да ги познаваат опасностите кои произлегуваат од овој начин на работа.

Потребно е најмалку еднаш годишно да се прават специјализирани обуки на кои ќе бидат повторени сите работи кои веќе ги знаат но исто така ќе стекнат и нови информации и инструкции од областа на кибернетската безбедност.

Подигање на свеста кај вработените треба да се манифестира и преку нивно охрабрување и мотивирање да пријавуваат било каков сомнителен настан кој ќе го приметат. Потребно е да се информираат за сите нови или моментални закани кои се појавиле преку праќање на емаил нотификации.

Пешачење – придобивки, начин за намалување на трошоците и долгорочна инвестиција   

Posted on by sava_blog_dev

Пешачењето е една од најздравите навики кај луѓето кое доколку редовно и правилно се практикува има голем број на придобивки врз менталното и физичкото здравје на луѓето.

За жал, поради модерниот и брз начин на живот, пешачењето се помалку се практикува, пред се поради големиот број на секојдневни обврски кои треба да ги извршат луѓето.

Потребен е голем труд за да се стекне навика за пешачење, а како мотив за стекнувањето на ваква навика треба да послужат придобивките кои ги носи пешачењето.

  • Пешачењето помага во намалување на телесната тежина и ја намалува желбата за слатка храна

Брзото пешачење, во кое се користат и рацете ги стимулира мускулите да согоруваат калории. Околу 15.000 чекори дневно се доволни за одржување на добра кондиција и согорување на околу 500 калории. Исто така, 15 минути пешачење во денот ќе доведе до намалување на потребата од чоколада и слична слатка храна.

  • Пешачењето го зајакнува имунитетот

Според одредени студии, луѓето кои пешачеле 20 минути на ден во текот на една работна седмица, помалку денови биле болни, отколку оние кои вежбале еднаш неделно.

  • Пешачењето придонесува до зајакнување на кардиоваскуларниот систем и превенција од дијабетес

Според една студија, доволно е пешачење од 20 минути на ден за намалување на ризикот од срцеви болести за 30%. Од друга страна, друго истражување покажало дека поминување  од 3.000 до 7.500 чекори дневно го намалува нивото на шеќер во крвта, кој што е одговорен за појава на дијабетес.

  • Пешачењето придонесува за намалување на стресот и подобра релаксација

Луѓето кои страдаат од депресија, а пешачат помеѓу 30 и 45 минути, пет пати неделно, пријавиле значително подобрување во нивната ментална состојба. Ваквата активност  го зголемува нивото на ендорфин и помага  во ослободување од стресот.

Од друга страна, прошетката со своето семејство и/или пријатели дава можност за опуштање и уживање во глетката на местото каде што ќе пешачите.

  • Пешачењето е добар начин за намалување на трошоците и можност за долгорочна инвестиција

Пешачењето претставува „превозно средство“ од и до работа, со што доведува до заштеда на финансиските средства кои биле наменети за автобуски билети или за гориво.

Но, колку финансиски средства ќе се заштедат на месечна основа?

Во просек еден месец има 23 работни денови, а билет за автобуски превоз во еден правец чини 35 денари, односно 70 денари вкупно за од и до работа.

23 дена X 70 денари = 1610 денари

Средствата кои што би ги заштедиле со пешачење, на месечно ниво, можете да ги уплатите во доброволниот пензиски фонд – Сава пензија плус.

Под претпоставка секој месец да уплаќате 1610 денари во текот на 25 години, при влезна провизија од 2,5% и просечна реална очекувана номинална стапка на принос на годишно ниво од 5%, Вие би имале вкупно уплатени средства од 483.000 денари, а бруто акумулирана сума на крај на период од 923.203 денари.

Главна карактеристика на доброволното пензиско осигурување е во флексибилната и не обврзувачка висина на уплата, односно Вие сами си ја одредувате висината и динамиката на уплата на средствата во согласност со вашите потреби и можности. Не постои дефиниран минимален или максимален износ на уплата, ниту обврска за вршење уплати на редовна основа.

На следниот линк: https://www.sava-penzisko.mk/mk-mk/calculator/voluntary-individual-plan/ можете да го креирате вашиот пензиски план.

Согледувајќи ги сите позитивни придобивки од претходно, не е тешко да се донесе одлука да се почне со пешачење уште од ДЕНЕС.

СО ПЕШАЧЕЊЕ ДО ПОГОЛЕМА ФИЗИЧКА И ФИНАСИСКА КОНДИЦИЈА!

Стефан Пужовски

Работа од дома – нова реалност или зголемена опасност

Posted on by sava_blog_dev

Ковид пандемијата е нешто со што светот за пр впат се сретна  во својата модерна историја. Последиците од неа се уште се чувствуваат и ќе се чувствуваат уште долго. Меѓутоа, на почетокот најмногу се почувствуваа кај милиони луѓе кои беа отпуштени од работа и беа приморани да седат дома.

Новата реалност беше сурова и не принуди сите нас да бидеме ограничени во движењето и да се изолираме едни од други. Сето ова бараше да се делува брзо и да се бараат алтернативни начини за исполнување на секојдневните работни обврски бидејќи економијата не смее да сопре и мора да оди напред.

Со други  зборови започна револуција на работните места. Информатичката технологија и дигитализацијата која беше отпочната од претходно, играа клучна улога во овие тешки моменти за човештвото.

Компаниите забрзано отпочнаа да се опремуваат со опрема за своите вработени. Преносните компјутери, аудио уредите за комуникација и мрежната опрема беа мошне актуелни и барани. Алатките како Microsoft Teams, Zoom, WebEx и слични на нив станаа незаменливи во секојдневната комуникација. Сите почнаа забрзано да го прифаќаат новиот начин на работа и да се навикнуваат на него.

Ако се направи ретроспектива денес, две години подоцна ќе видиме дека работите се вратени во нормала и нема повеќе никакви ограничувања во поглед на слободата на движење. Голем дел од компаниите ги вратија своите вработени во нормален режим на работа во своите работни простории.

Меѓутоа, голем дел од нив ги согледаа придобивките од работењето од дома и продолжија да го  применуваат и понатаму. Некои компании како во случајот на Сава пензиско друштво, преку сопствени искуства и анализи применија хибриден односно комбиниран начин на работа.

Ако се анализираат  статистичките податоци од релевантни светски фактори ќе се дојде до заклучок дека околу 70 проценти од вработените се спремни да го задржат овој начин на работење од дома, додека над 60 проценти од компаниите размислуваат за реорганизирање на својот работен простор за да се адаптираат на хибриден начин на работење.

Можностите и аргументите ги има и на двете страни. Вработените ќе ги намалат трошоците за патување до работното место додека компаниите ќе ги намалат режиските трошоци кои во нормални услови се поголеми.

Како резултат на ова, трендот на работа од далечина е сè повеќе присутен во светски рамки и бројот на луѓе кои работат на овој начин се зголемува експоненцијално. Сè повеќе млади сонуваат да станат “ИТ номади” и да работат од некоја плажа или хотел со поглед на океан и притоа да има некој освежителен коктел покрај нивниот преносен компјутер.

Но, сепак не е сè така едноставно како што изгледа на прв поглед. На самите почетоци од пандемијата сите компании најмногу се фокусираа на овозможување на континуитет на работењето. Ризиците кои произлегуваат од работењето на далечина беа ставани во втор план, а реално гледано тоа и временски беше невозможно. 

Поголемиот дел од компаниите не поседуваа модерна опрема за заштита од кибернетски напади, немаа изработено стратегии за кибернетска безбедност, вработените не беа доволно обучени да ги користат новите ИТ алатки и да се соочат со новите опасности кои произлегуваат од новиот начин на работа.

Деновите кога компаниите сите свои документи и информации ги чуваа во сопствена мрежа која е изолирана и недостапна за остатокот од светот, се далеку зад нас. 

Како ризик кој е најочигледен е самото тоа што најголемиот дел од работните задачи се изведуваат online  преку глобалната мрежа. Безброј мобилни платформи, веб сервиси кои се достапни до сите, работа во облак, паметни телефони и уште многу други побаруваат засебна заштита како резултат на нивната изложеност и ранливост.

Технолошкиот развој, забрзана дигитализација, меѓутоа исто така и Ковид пандемијата создадоа огромни можности за хакерите и кибернетските измамници. Во време на пандемијата бројот на phishing пораки е зголемен за 600%.

Една од пет компании е жртва на кибернетски напад како резултат на работа од дома. Компанијата Google излезе со податок дека на почетокот на пандемијата, само во април 2020 година биле блокирани 18 милиони пораки кои биле препознаени како опасни.

Како резултат на сето ова, загубите на компаниите предизвикани од кибернетски криминал се  големи и стануваат уште поголеми. Полoвина од кибернетските напади се насочени кон малите и средни компании поради тоа што се претпоставува дека тие немаат преземено соодветни мерки за заштита.

Тука битно е да се напомене дека многу компании прават една многу суштинска грешка. Со цел да бидат конкурентни на пазарот и да бидат во тренд ја форсираат дигиталната трансформација на сметка на кибернетската безбедност која е запоставена или во најмала рака не е во чекор со дигитализацијата.

Кибернетската безбедност е клучен сегмент од дигитализацијата која  штити од кибернетските напади и како таква треба да е составен дел на сите процеси на дигиталната трансформација.

Кибернетската безбедност не смее да се смета како технички или ИТ проблем туку потребно е да биде еден од приоритетите во рамките на една компанија. Тука голема улога игра и раководството на компанијата кое треба активно да ја промовира кибернетската безбедност.

Од тука може да се надоврземе на почетната елаборација  дека работата од дома е новата нормалност на денешново време меѓутоа со себе носи многу опасности и скриени замки. Поради тоа целокупниот процес треба да се постави на здрави нозе и да се преземат вистинските чекори со цел да се минимизираат ризиците кои произлегуваат од него.

На почетокот треба да се изработи соодветна документација со која ќе се дефинира под кои услови и како ќе се одвива работата од дома. Треба да се изработат правилници, процедури, упатства , методологии  во кои прецизно ќе се  категоризираат работните места.

Исто така во нив ќе се одредат условите кои треба да ги исполни новата работна околина, опремата која треба да се поседува, начинот на поврзување со ресурсите и  инфраструктурата на компанијата  и секако исполнување на законските обврски во поглед на ваквиот начин на работа.

Откако сето тоа ќе се документира се преминува кон практично имплементирање на процесот преку обезбедување на неопходната информатичка, комуникациска опрема и едукација на вработените за користење на таа опрема преку претходно дефинирани правила и постапки.

На крај може да се резимира дека работењето од дома е нова реалност која носи многу олеснувања и бенефити како за компаниите така и за вработените. Се претпоставува дека до 2035 година ќе има над 1 милијарда луѓе кои ќе работат од дома. Ќе се намали емисијата на штетни гасови во атмосферата.

Според некои претпоставки исто така ќе се дисперзира и работното население надвор од големите градски средини. Ќе се намали опасноста од пренесување на заразни болести а како резултат на тоа и ќе се избегне намалена работна продуктивност.

Но, сепак постојат и предизвици и опасности од ваквиот начин на работење. Осаменоста и недостаток на комуникација е еден од тие предизвици и начинот на справување со него. Компаниите треба да работат на овој предизвик и да преземаат соодветни чекори за подобрување на менталното здравје кај вработените.

Исто така како предизвик се јавува и  тоа што не сите вработени имаат опремени  работни простории во кои ќе можат да работат. Затоа компаниите  треба да ги опремат своите вработени со неопходните основни средства за работа од дома. Управувањето со сопственото работно време исто така е предизвик.

Во минатото се знаеше работниот ден кој обично трае од 8 до 16 часот, а потоа се одеше дома кон своите приватни обврски . Со работа од дома тој баланс е нарушен и многу од вработените ги имаат изместено тие граници па имаат чувство дека работат преку цел ден.

Компаниите и раководството тука треба да имаат проактивна улога и да ги охрабруваат вработените да ги завршуваат своите обврски во рамките на своето работно време.

Како најголем предизвик или подобро кажано опасност која демне постојано при работа од дома се кибернетските напади. Масовната дигитализација е незапирлив процес и тој ќе продолжи со уште поголема динамика.

Работата во облак ќе се зголемува, а со тоа и опасноста од компромитирање на податоците кои се чуваат таму. Регулативата за заштита на лични податоци е исто така многу битен елемент во овие времиња на дигитална револуција.

На пазарот се појавуваат еден куп на нови технологии кои со себе носат и нови и непознати опасности. Поради тоа треба да се биде внимателен и да се пристапува со максимална претпазливост и сериозност при имплементирањето  на работење од дома.

Најбитно е да се започне процесот, зошто како што некогаш некој мудар човек кажал: 
Не е битно колку споро се движиш сè додека притоа не запираш.

Никогаш не е рано да се размислува за пензија и за пензиска заштеда

Posted on by sava_blog_dev

Динамиката на нашето професионално опкружување наметнува процеси, проекти, задачи и активности кои во голема мера го насочуваат нашето внимание. Кога ќе се навратам на моите рани почетоци во мојата кариера и моите размислувања за иднината, тоа секогаш беше поврзано со актуелни краткорочни планови. За себе и мојата иднина на долг рок не размислував. Едноставно, немав план. Тоа не беше на мојата агенда.

На ова се потсетив при една моја неодамнешна средба со еден млад успешен професионалец, кој кога зборувавме за долгорочни планови поврзани со пензиската заштеда, едноставно ми одговори дека не планира во иднина, кога ќе заврши неговиот професионална кариера да живее од пензија.

Одлично, си помислив – тој има план. Се сеќавам, на тие години и јас размислував така. Кога бев млад пензионирањето ми изгледаше далечно.

Она што тогаш не го знаев беа повеќе работи. Се оженив и на голема радост на  мојата сопруга и на мене набргу дојдоа децата. Децата значат ангажман, посветеност, одговорност и љубов, многу љубов.

Да бидеш родител е најтешката и најблагородната работа на светот. Тоа што не го знаев до тогаш е дека со најголемо задоволство ќе го потрошам најголемиот дел од заработените пари за сопствените деца. Сепак инвестирам во нивната иднина, образование и благосостојба. Ако пред тоа воопшто или малку размислував за мојата иднина по завршување на мојот професионален ангажман, сега тоа не е така.

Родител си додека си жив и тоа е мисија која го дефинира моето постоење, но во иднина, кога децата ќе си заминат по својот пат, за да не бидеме нивен товар, треба да размислуваме како да си осигуриме достојна пензија.

Времето немилосрдно поодминува, додека се свестиш си навлегол во средните години. Да можам да го вратам времето назад сѐ би направил исто повторно…со една мала разлика.

Сега знам дека можев, и требаше да одвојувам дел од заработените средства уште кога го почнував мојот професионален ангажман., а не малку подоцна. Зошто?… можеби ќе се запрашате.

Па еве вака…Она што ме очекува како основица за пензија од прв и втор столб е заменска стапка од 65-75% од просекот на месечните примања за време на мојот цел работен век.

Да, тука се вклучени и годините кога бев приправник, со пониска плата годините кога се развивав и растев и годините кога го остварувам зенитот на мојот професионален ангажман.

Со првата пензија значително ќе ми се намали квалитетот на животот, со оглед дека пензијата ќе биде пониска од моите дотогашни месечни примања, а тоа значи откажување од многу работи. Јас знам дека не сум спремен за тоа.

Решение? – Трет столб.

Дополнителната пензиска заштеда во доброволниот пензиски фонд – Сава пензија плус  ми овозможува да имам дополнителен извор на приход во пензионерските денови. Средствата кои ги штедам во фондот во континуитет растат, затоа што носат стабилни приноси од инвестициите, а пензискиот систем е строго регулиран.

Уплатата на мојата дополнителна пензиска заштеда можам да ја направам кога сакам и колку ми се можностите. Најчесто најлесната опција е да се направи траен банкарски налог за уплата во доброволен пензиски фонд.

Состојбата на мојата пензиска сметка во Сава пензиско друштво секогаш можам да ја проверам на апликацијата Сава пензиско план, на мојот мобилен телефон. Сава пензиско друштво е предводник во алатките за дигитална комуникација и единствено друштво кое има мобилна апликација.

Третиот столб ми носи многу бенефиции, поголем сигурност и повисок стандард по пензионирањето, средствата се наследуваат, а доколку ми е потребна определена сума одеднаш по мои навршени 54 години, или 52 за жени, можам да ја подигнам во целост или делумно, а средствата кои остануваат на мојата сметка повторно се инвестираат и се остварува принос.

Овие мисли ми прелетаа во еден миг додека ја слушав реченицата од овој млад менаџер кој рече дека не планира да живее од пензија.

Ќе ви го кажам и вам она што му го кажав нему:

Никогаш не е рано да се размислува за пензија и пензиска заштеда!

Кодекс на облекување на работно место

Posted on by sava_blog_dev

Изборот на соодветна облека за работното место може да биде комплицирано, особено на почетокот на кариерата или доколку треба да присуствувате на некој настан во рамките на компанијата.

Во последниве години кодексот на облекување што се бара на работното место се менува, еволуира, компаниите стануваат пофлексибилни. Изборот на облеката на работното место треба да овозможи да се чувствувате удобно и во исто време професионално.

Доколку претходно преовладувал стилот наречен business formal „деловно формално“ сега се повеќе доминира стилот business casual „деловно секојдневно“.

Business formal стилот подразбира кодекс на облекување кој е строг, уреден, и вклучува облека како скроени костуми со неутрални конзервативни бои, како на пример: црна, сива, темно сина, нијанси на кафена боја и никогаш светли бои.

Жените може да се одлучат за костум со здолниште или костум со панталони, како и костум фустан. Должината на фустаните и здолништата треба да биде до колена. Деталите и накитот се дискретни и сведени на минимум.

Business formal стилот најчесто се применува во канцелариски средини во професии како финансии, банкарство, адвокатура и владини институции, како и кај менаџерските нивоа на раководење. Се применува и за формални настани, деловни вечери, церемонии за доделување на награди и други важни настани.

Business casual стилот е сè повеќе распространет и применлив на работните места во компаниите. Овој кодекс на облекување се разликува од Business formal со тоа што внесува некои промени во традиционалното деловно формално облекување.

Не постои универзална дефиниција за Business casual, иако се уште е во формален контекст, сепак е пофлексибилен и по неформален. Исто така може да варира во зависност од компанијата, работниот контекст и индустријата.

Business casual стилот овозможува да се задржи професионалниот изглед без да се жртвува удобноста. Погоден е за секојдневното деловно работење на работното место, состаноци со клиенти, со вработени и интервјуа за работа.

Главната причина за ширењето и прифаќањето на стилот Business casual е токму во неговата сестраност и прилагодливост на различни ситуации и потреби, овозможувајќи да се усогласи професионализмот со личната удобност во нормалната професионална рутина во канцеларија, деловни посети и состаноци, како и контакти со јавноста.

Вообичаени се следните општи упатства, кои имаат тенденција да дадат генерални насоки за примена на Business casual облекување на работното место:

Женската секојдневна деловна облека вклучува елегантни панталони или сукња со средна должина, како и фустан со класичен крој. За горниот дел може да се избере кошула, блуза со долг ракав и кардиган.

Кошулите и блузите со краток ракав се препорачува да се комбинираат со парчиња за покривање на рамената како палто или елегантно скроена јакна. Се препорачува избегнување на прекумерно високи штикли и спортски патики. Изгледот може да се надополни и да се комбинира со додатоци како ремен и умерен накит.

Боите се најчесто неутрални, но може да се вклучи и пожива боја на облека или додаток, но секогаш со почитување на формалноста.

Машката секојдневна деловна облека нема строги правила, освен исклучување на фармерките, а панталоните можат да се комбинираат со кошули со долг ракав, како палто или пуловер во зависност од сезоната. Облеката може да се комбинира со вратоврска и ремен, препорачливо во темна боја.

Иако Business casual е по неформален начин на облекување, отколку Business formal стилот, тој сè повеќе се проширува и во формални работни средини, како што се финансискиот, правниот и банкарскиот сектор, пред сè заради прифаќање на тековите на модернизација кај помладите генерации, создавање на пријателска средина и промовирање на благосостојба кај вработените.

И покрај промовирањето и прифаќање на помалку формална работна атмосфера, со флексибилен кодекс на облекување, сепак е неопходна претпазливост и внимание за да се избегне несоодветен изглед и непрофесионална облека на работното место.

Секогаш е препорачливо да се почитуваат воспоставени норми и да се прави разлика помеѓу она што е соодветно или што може да биде несоодветно за работното место.

Генерални правила за работното место во било која компанија е препораката да се избегнува облека која е светкава, со претерано изразени контрасти и дезени, да се избегнува облека наменета за спортување, премногу тесна или премногу кратка облека, како и премногу широка или лабава, шорцеви или мини здолништа, нападна и впечатлива шминка, блузи без прерамки или кои го оставаат стомакот непокриен, исечена и скината облека како: скинати фармерки, апостолки, претерано големи логоа.

Глобалната здравствена вонредна состојба, предизвикана од пандемијата, предизвика многу промени на навиките, не само во приватниот живот, туку пред сè и на професионално поле.

Многумина од вработените долги месеци, па и се уште ја работат својата работа од дома, што доведува до промени и преминување кон поудобна и полежерна облека.

Можноста да се работи од дома, да се одржуваат далечински состаноци и интервјуа преку различни платформи за видео конференции, овозможија голем број на вработени да се прилагодат на поудобна и комфорна облека.

Без оглед на промените во кодексот на облекување на работното место, кои можеби ќе следат во идниот период предизвикани од промената на одвивањето на работните процеси од канцеларија или од дома, или начинот на одржување на состаноците, вработените секогаш треба да водат сметка за уредноста, нивната претставителност, чиста коса и чиста неизвалкана облека.

Во одбирањето на соодветна облека за работното место од важност е да се обрне внимание и на културата на компанијата и да се постапи соодветно.

Секоја компанија има свои специфични навики и потребно е прилагодување кон нив и колку што е можно да се биде во склад со дејноста, обичаите на работното место, како и дали работните процеси бараат комуникација со клиенти и деловни состаноци.

Некои компании може да бараат формален начин на облекување за посета на клиенти и конференции, а да дозволуваат деловна секојдневна облека за секојдневно нормално работење во канцеларија.

Начинот на облекување игра важна улога и помага да се проектира позитивна слика и да се создаде добар впечаток, затоа треба внимателно да се пристапи кон одбирање на облеката соодветна за работното место, како и секоја друга пригода.

Приливи од дивиденди од домашни и странски компании во пензиските фондови управувани од Сава пензиско друштво

Posted on by sava_blog_dev

Ве информираме дека во периодот од 22.07.2022 – 03.08.2022 година на сметката на Сава пензиски фонд, Отворен задолжителен пензиски фонд пристигнаa приливи од камати во износ од 3.824.686,00 денари, по основ на орочени депозити во домашни банки, приливи од камати од инвестиции во домашни државни обврзници, во износ од 15.626.553,00 денари и прилив од камата од инвестиции во домашни обврзници издадени од банки, во износ од 960.592,00 денари.

Во истиот период на сметката на Сава пензиски фонд, Отворен задолжителен пензиски фонд, пристигнаа приливи од дивиденди во износ од:

  • 12.577,60 САД долари, од инвестираните средства во компанијата VERIZON COMMUNICATIONS INC,

–      23.970,80 САД долари, од инвестираните средства во компанијата JP MORGAN CHASE & CO. и

–      589.391 денари, од инвестираните средства во компанијата ВИТАМИНКА АД ПРИЛЕП.

Во истиот период на сметката на Сава пензија плус, Отворен доброволен пензиски фонд пристигнаа приливи од камати во износ од 139.908,00 денари по основ на орочени депозити во домашни банки, прилив од камата од инвестиции во домашни државни обврзници, во износ од 299.785,00 денари и прилив од камата од инвестиции во домашни обврзници издадени од банки, во износ од 741.028,00 денари.

Во истиот период на сметката на Сава пензија плус пристигнаа приливи од дивиденди во износ од:

–      367,36 САД долари, од инвестираните средства во компанијата VERIZON COMMUNICATIONS INC,

–      784,00 САД долари, од инвестираните средства во компанијата JP MORGAN CHASE & CO. и

–      281.744,00 денари, од инвестираните средства во компанијата ВИТАМИНКА АД ПРИЛЕП.

Овие приливи кои се резултат на инвестирањето на пензиските заштеди акумулирани во пензиските фондови, им припаѓаат на членовите и на пензионираните членови на фондовите и влијаат на висината на пензиските заштеди.

Повеќе информации за резултатите од инвестирањето на средствата на пензиските фондови со кои управува Сава пензиско друштво имате на https://www.sava-penzisko.mk/mk-mk/company/financial-report/2022/

Супервизор на капитално финансирано пензиско осигурување е Агенцијата за супервизија на капитално финансирано пензиско осигурување (МАПАС) (02) 3224 229, www.mapas.mk

Континуитет на високи приливи од камати и дивиденди во пензиските фондови, дел од нив и од инвестициски фондови како GLOBAL X AUTONOMOUS&ELEC-ETF

Posted on by sava_blog_dev

Ве информираме дека во периодот од 11.07.2022 – 21.07.2022 година на сметката на Сава пензиски фонд, Отворен задолжителен пензиски фонд пристигнаa приливи од камати во износ од 2.920.683,00 денари, по основ на орочени депозити во домашни банки и приливи од камати од инвестиции во домашни државни обврзници, во износ од 58.340.198,00 денари.

Во истиот период на сметката на Сава пензиски фонд, пристигнаа приливи од дивиденди во износ од:

–      11.103,62 САД долари, од инвестираните средства во инвестицискиот фонд GLOBAL X AUTONOMOUS&ELEC-ETF и

–      4.372,27 САД долари, од инвестираните средства во инвестицискиот фонд GLOBAL X VIDEO GAMES& ESPORT.

Во периодот од 11.07.2022 – 21.07.2022 година на сметката на Сава пензија плус, Отворен доброволен пензиски фонд пристигнаа приливи од камати во износ од 48.548,00 денари по основ на орочени депозити во домашни банки и приливи од камати од инвестиции во домашни државни обврзници, во износ од 1.465.077,00 денари.

Во истиот период на сметката на Сава пензија плус, Отворен доброволен пензиски фонд, пристигна прилив од дивиденда во износ од:

–      276,38 САД долари, од инвестираните средства во инвестицискиот фонд GLOBAL X AUTONOMOUS&ELEC-ETF и

–      86,48 САД долари, од инвестираните средства во инвестицискиот фонд GLOBAL X VIDEO GAMES& ESPORT.

Овие приливи кои се резултат на инвестирањето на пензиските заштеди акумулирани во пензиските фондови и влијаат на висината на пензиските заштеди на сите членови на фондовите.

Повеќе информации за резултатите од инвестирањето на средствата на пензискиот фонд имате на https://www.sava-penzisko.mk/mk-mk/company/financial-report/2022/

Супервизор на капитално финансирано пензиско осигурување е Агенцијата за супервизија на капитално финансирано пензиско осигурување (МАПАС) (02) 3224 229, www.mapas.mk

ESG практики во инвестициското одлучување на Сава пензиско друштво а.д. Скопје

Posted on by sava_blog_dev

Односот кон животната средина, социјалните аспекти и корпоративното управување содржани во кратенката ESG (Environmental, Social and Governance) се збир на критериуми со кои се оценува однесувањето на компаниите од страна на општествено одговорните инвеститори во процесот на проверка/скрининг на потенцијалните инвестиции.

Критериумите за животната средина се однесуваат на мерењето, објавувањето и поставените цели за намалување на негативниот отпечаток на една компанија кон животната средина, вклучувајќи ги и корпоративните политики кои се однесуваат на климатските промени и целите поставени со Парискиот договор.

Социјалните критериуми се однесуваат на системот на управување со односот кон вработените, добавувачите, клиентите и заедниците каде што компанијата функционира, додека оценката на корпоративното управување е насочено кон квалитетот на управувањето од страна на раководството на компанијата, платите и надоместоците на раководството, надворешните ревизии, внатрешните контроли, правата на акционерите итн.

Користењето на ESG критериумите во оценката на потенцијалните инвестиции е во голем пораст бидејќи сè повеќе инвеститори и издавачи ги користат податоците за ESG за да го поддржат нивното одлучување за инвестирање.

Растот делумно произлегува од регулаторните барања насочени кон институционалните инвеститори, како пензиските фондови и банките, но причина за пораст е и зголемената свесност на инвеститорите за одржливиот развој.

Практиката на ESG инвестирање започна во 1960-тите како општествено одговорно инвестирање, при што инвеститорите исклучуваа акции или цели индустрии од нивните портфолија врз основа на деловни активности како што се производството на тутун, алкохолни пијалаци, организирање на игри на среќа или коцкање или вмешаност во режимот на апартхејдот во Јужна Африка.

ESG практиките сега се цврсто инкорпорирани во агендите на институционалните инвеститори и управувачите со средства. Додека некои инвеститори го сметаа ESG како нешто повеќе од вежба со штиклирање пред неколку години, сега овој пристап претставува клучна алка од процесот на инвестирање, а регулаторните тела одиграа клучна улога во ова.

Всушност, усогласувањето со регулаторниот развој е еден од главните двигатели во прифаќањето на ESG, според истражувањето на Барнет Вадингам, спроведено меѓу пензиските фондови и управувачите со средства.

Анкетата покажува дека 91% од испитаниците велат дека еволуирачката регулатива и законските барања се клучен фактор зошто ги земаат предвид ESG размислувањата при нивното одлучување и спроведување на инвестициите.

Други причини вклучуваат управување со ризик (77%), препораки од советници (57%), побарувачка од членовите, корисниците и креаторите на политики (28%) и влијанијата од колегите (17%). (Извор: Barnett Waddingham, Sustainable Investor Insights Survey)

Сава пензиско друштво а.д. Скопје, зазема активен став за примената и почитувањето на ESG стандардите во процесот на инвестициското одлучување, во доменот на инвестиции во странски компании и македонски акционерски друштва.

Активно го следиме развојот на настаните на ова подрачје, особено развојот на регулативата на ова поле на светско ниво, насочена помеѓу другото и кон проблематиката на greenwashing, односно искажувањето на неосновани или погрешни тврдења за карактеристиките на одржливост и придобивките од инвестицискиот продукт.

Одлуките ги носиме критички и на рационална основа, позиционирајќи ги портфолијата на пензиските фондови на начин за кој имаме разумно уверување дека е во најдобар интерес на членовите на фондовите со кои управуваме.

Во однос на нашата изложеност кон странски финансиски инструменти, при разгледување на ESG перформансот на странските компании, во предвид се земаат повеќе показатели, соодветно групирани во трите подгрупи: животна средина, општествена и социјална одговорност и корпоративно управување.

Во отсуство на обврзувачка регулатива, пензиските фондови како институционални инвеститори и засегната страна од практиките на компаниите во кои се инвестирани средствата, играат клучна улога во подобрувањето на практиките на домашните компании.

Сава пензиско друштво а.д. Скопје водејќи се од својата визија за транспарентност и високи морални вредности, како и посветеноста на градење на одржливоста на пензискиот систем, човечката околина и општеството во целина, како одговорен управувач во низа македонски акционерски друштва, со примена на пристапот на активно сопствеништво (active ownership), за ESG практиките на компаниите зборува директно, преку учество на акционерски собранија, како и директен контакт со менаџментот на акционерските друштва, со цел подобрување на одржливоста на компаниите, како и намалување на економските ризици во иднина.

За учеството и активностите на Сава пензиско друштво а.д. Скопје при застапување на пензиските фондови на акционерските собранија на домашните компании може да се прочита детално на web страната на Друштвото, во делот каде се објавуваат Извештаите од учеството на акционерски собранија.

Велосипедизам – здравје, туризам и придобивки

Posted on by sava_blog_dev

Пандемија – поттик за здрави навики

Сите ние сме сведоци на ковид-19 пандемијата која што за многу кратко време значително го промени начинот на живот на глобално ниво. Поради тоа, лично јас бев поттикнат да започнам некој спорт кој нема да биде во затворен простор. По краток период на размислување и размена на идеи, сфатив дека велосипедизмот е тоа што го барам. Од денот кога ја направив првата тура, овој спорт ми стана пасија и од ден на ден се повеќе време поминувам на велосипед.

Со задоволство можам да споделам спомени од многу туристички места кои сум ги посетил со велосипед, а како едни од поубавите со кои располага нашата држава се: „Тур де лејк” (Охридско Езеро), Галичица, НП Маврово, Скопска Црна Гора, Козјак, Дојран, Беровско Езеро, Равна Река, Ченгино Кале, Врв Рамно, Планинарски дом “Караџица” и многу други.

Покрај тоа што велосипедизмот е алтернативна форма на туризам, тој со себе носи и низа здравствени придобивки и придобивки за животната средина. Во продолжение ќе издвоиме некои од нив:

  • Возењето велосипед е добро за здравјето на срцето

Една неодамнешна студија објавена во Medicine & Science in Sport & Exercise, ги следела активностите на над 1.500 волонтери. Тие кои биле секојдневно активни, имале 31% помала веројатност за развивање хипертензија (висок крвен притисок).

Возењето велосипед го зајакнува срцевиот мускул, го намалува пулсот при мирување и ги намалува маснотиите во крвта. Ова го потврди и данска студија во времетраење од 14 години, чии испитаници биле над 30.000 луѓе на возраст од 20 до 93 години, со заклучок дека велосипедизмот како физичка активност дефинитивно заштитува од повеќе кардиоваскуларни заболувања.

  • Умерена активност која е добра за зглобовите

Возењето велосипед е умерена активност која е добра и лесна за зглобовите. Кога возиме велосипед нашата тежина ја пренесуваме на седиштето, додека кога трчаме или пешачиме, тежината се пренесува на нозете. Експертите од областа на ортопедијата ја препорачуваат оваа активност за луѓе кои имаат проблеми со зглобовите.

  • Велосипедизмот ги гради и затегнува мускулите

При возењето, во фаза на притискање на педалите се употребуваат речиси сите мускули на нозете. Дополнително, се користат и абдоменалните, односно стомачните мускули за одржување на рамнотежа, а мускулите на рацете за контрола на велосипедот.

  • Велосипедот е најеколошко превозно средство

Велосипедот како превозно средство ја користи исклучиво нашата енергија, а не онаа произведена од фосилни горива кои во атмосферата емитуваат стакленички гасови. Според тоа, велосипедот е достапно и еколошки идеално превозно средство за замена на автомобилите и јавниот превоз во градските метежи.

  • Помага при процесот на намалување на телесната тежина

Освен што не троши енергија која е штетна за животната средина, велосипедот ја троши енергијата на човечкото тело која често ја имаме вишок. Велосипедот е умерена активност и како таква придонесува за побрзо топење на маснотиите споредено со интензивните активности.

Градењето на мускулите, исто така е поттикнато од често возење на велосипед и  овозможува побрзо согорување на калории дури и кога одмараме.

  • Активност која го подобрува балансот и координацијата

При возењето неопходно е одржување на баланс, односно позиционираност и координација. Балансот се намалува со текот на стареењето и неактивноста, па затоа оваа активност е идеална за негово одржување и во подоцнежните години, кога е многу важно за избегнување на скршеници.

  • Подобрено ментално здравје

Возењето велосипед може да го намали чувството на стрес, депресија и анксиозност.

Фокусирањето на патот додека возиме ни помага во развивање концентрација и свесност за сегашниот миг. Ова може да помогне да се оттргне фокусот од непријатните мисли и чувства. Ако имате некои од горенаведените чувства, обидете се да поминете некој километар со велосипед. Физичката активност предизвикува лачење на ендрофини, хормони кои помагаат да се чувствувате добро и да се намали стресот.

  • Одлична вежба за почетници

Возењето велосипед е активност која не бара значајна физичка подготвеност. Тоа ја прави погодна за сите возрасни групи.

ременски

Високи приливи од дивиденди во пензиските фондови со кои управува Сава пензиско друштво

Posted on by sava_blog_dev

Почитувани членови и пензионирани членови,

Ве информираме дека во периодот од 26.06.2022 – 10.07.2022 година на сметката на Отворен задолжителен пензиски фонд Сава пензиски фонд, пристигнаa приливи од камати во износ од 8.341.660,00 денари, по основ на орочени депозити во домашни банки и приливи од камати од инвестиции во домашни државни обврзници, во износ од 11.097.740,00 денари.

Во истиот период на сметката на Сава пензиски фонд пристигнаа приливи од дивиденди во износ од:

–      97.896,21 САД долари, од инвестираните средства во инвестицискиот фонд VANGUARD S&P 500 ETF;

–      4.706,53 САД долари, од инвестираните средства во инвестицискиот фонд INVESCO GLOBAL WATER ETF;

–      34.680,25 САД долари, од инвестираните средства во компанијата SHELL PLC;

–      1.828.500,00 денари, од инвестираните средства во компанијата ПРИЛЕПСКА ПИВАРНИЦА АД ПРИЛЕП и

–      13.860,06 САД долари, од инвестираните средства во инвестицискиот фонд ISHARES IBOXX INVESTMENT GRADE CORPORATE BOND ETF.

Во периодот од 26.06.2022 – 10.07.2022 година на сметката на Отворен доброволен пензиски фонд Сава пензија плус, пристигна прилив од камати во износ од 230.583.361,00 денари по основ на орочени депозити во домашни банки и приливи од камати од инвестиции во домашни државни обврзници, во износ од 413.825,00 денари.

Во истиот период на сметката на Отворен доброволен пензиски фонд Сава пензија плус, пристигна прилив од дивиденда во износ од:

–      3.145,75 САД долари, од инвестираните средства во инвестицискиот фонд VANGUARD S&P 500 ETF;

–      143,77 САД долари, од инвестираните средства во инвестицискиот фонд INVESCO GLOBAL WATER ETF;

–      1.251,75 САД долари, од инвестираните средства во компанијата SHELL PLC;

–      442.000,00 денари, од инвестираните средства во компанијата ПРИЛЕПСКА ПИВАРНИЦА АД ПРИЛЕП и

–      391,50 САД долари, од инвестираните средства во инвестицискиот фонд ISHARES IBOXX INVESTMENT GRADE CORPORATE BOND ETF.

Овие приливи кои се резултат на инвестирањето на пензиските заштеди акумулирани во пензиските фондови, им припаѓаат на членовите и на пензионираните членови на фондовите и влијаат на висината на пензиските заштеди.

Повеќе информации за резултатите од инвестирањето на средствата на пензиските фондови со кои управува Сава пензиско друштво имате на https://www.sava-penzisko.mk/mk-mk/company/financial-report/2022/

Супервизор на капитално финансирано пензиско осигурување е Агенцијата за супервизија на капитално финансирано пензиско осигурување (МАПАС) (02) 3224 229, www.mapas.mk