Month: June 2023

Видови деловно пишување и принципи на деловното пишување

Posted on by piksel_gy58ER

Деловното пишување се користи за професионална и деловна комуникација. Тоа е наменски дел од пишувањето што му пренесува релевантни информации на читателот на јасен, концизен и ефективен начин. Тука се вклучени понуди до клиенти, извештаи, белешки, е-пошта и известувања. Умешноста во деловното пишување е критичен аспект на ефективната комуникација на работното место и пренесување на саканата порака. 

Видови на деловно пишување 

Деловното пишување може да се категоризира во четири типа: поучен (инструктивен) , информативен, убедлив и трансакциски тип
 
 1. Поучен (инструктивен) тип
Типот на  деловно пишување е насочувачки и има за цел да го води читателот низ чекорите за полесно завршување на задачата. Ваквото пишување всушност претставува еден вид упатство во кое се напишани насоките според кои треба да се извршат зададените задачи.


2. Информативен тип
Информативното деловно пишување се однесува на точно и доследно пренесување на деловните информации. Се состои од документи од суштинско значење за основните функции на бизнисот за следење на резултатите, презентирање на плановите и усогласување со законските обврски. На пример тоа се: финансиските извештаи на една компанија, записниците од состаноци и можеби најважното, пишувањето извештаи. Можам да истакнам, во нашето друштво редовно се практикува овој тип на пишување за одлуките од редовните деловни состаноци. Се подготвуваат и праќаат извештаи до сите вработени за да се информираат за дневниот ред на состанокот и за донесените одлуките.-


3. Убедлив тип
Целта на убедливото пишување е да го импресионира читателот и да влијае на неговата одлука. Пренесува релевантни информации за да ги убеди дека одреден производ, услуга или компанија нуди најдобра вредност. Таквиот тип на пишување е генерално поврзан со маркетинг и продажба. Вклучува предлози, е-пошта за продажба на големо и соопштенија за печатот. 

 
4. Трансакциски тип
Секојдневната комуникација на работното место спаѓа во категоријата трансакциско деловно пишување. Најголемиот дел од таквата комуникација е преку е-пошта, но вклучува и официјални писма, формулари и фактури.

Принципи на добро деловно пишување 

Јасност на целта 
Пред да започнеме деловен документ, белешка или е-пошта, треба да размислиме за две основни прашања: 
-Кој е читателот? 
-Што сакам да му пренесам на читателот преку моето пишување? 
Јасната цел му дава насока на пишувањето и го развива неговиот тон, структура и тек. 
 
Јасност на мислата 
Пред да се почне со пишување треба да се осмисли напишаното, тоа  го прави пишувањето помалку структурирано, и повторливо. Деловното пишување бара умешност да се редуцираат долгите, раскошни реченици во концизни, јасни. Треба да се извлече што е значајно за јасно да се напише. 
 
Пренесување точни и релевантни информации 
Примарната цел на деловното пишување е да пренесе вредни информации. Неточната или неважна содржина влијае на целта на документот. За ефективно деловно пишување, информациите мора да бидат со дополнителна вредност и целосни. 
 
Избегнување жаргони
Едноставниот стил на пишување многу помага во комуникацијата и пренесување на пораката до читателот. Грандиозното пишување полно со звучни зборови, акроними и жаргони треба да се избегнува до максимална можна мера. Во спротивно, читателот нема да  може да го разбере документот или ќе изгуби интерес за него. 
 
Прочитајте и потврдете
Читањето на пасусите гласно по завршување на пишувањето може да открие недостатоци и празнини во аргументите. Затоа се препорачува да се побараат повратни информации од колегите за да се потврди некоја грешка и да се изврши корекција доколку е потребно.

Праксата е клучот 
Умеење во деловното пишување може да се постигне преку редовна пракса. Посветување внимание на вокабуларот, структурата на реченицата и стилот на пишување додека читате текстови од други, може да помогне да се развие ист или сличен стил.

 
Бидете директни 
кога станува збор за деловно пишување презентирањето на суштината најдобро е да биде на самиот почеток. Со тоа му заштедувате и време на читателот. 
 
Избегнувајте опширно пишување 
Ако значењето може да се пренесе со три збора, не треба да се протега на пет. Обемното пишување е непривлечно за читателот . На пример, наместо да напишете „написот користи повеќе зборови отколку што е потребно“, напишете „написот е опширен“. 
 
Граматика и структура на реченицата 

Добрата граматика и структурата на речениците го прикажуваат вниманието посветено на деталите и вештината во деловното пишување ,тоа се особини кои се високо ценети во бизнисот. 
 
Деловното пишување се надградува со текот на времето, како и граматиката. На пример, знаци (emoticons) кои се почесто се користат стануваат сè по прифатени во деловното пишување. Добриот пишувач секогаш треба да се прилагодува и надградува со настанатите промени за да ја усовршува својата вештина. 
 
Лесно за паметење 
Деловните соработници го ценат документот што може да ја пренесе својата порака со површен поглед. Деловните документи може да се подобрат преку употреба на списоци со бројки или точки, јасни наслови, концизни параграфи и разумна употреба на задебелено форматирање за да се истакнат клучните зборови. 


Јасноста на мислата, правилната структура на граматиката и реченицата и едноставниот јазик го карактеризираат ефективното деловно пишување. 

Предвремено пензионирање

Posted on by piksel_gy58ER

Сигурно некаде сте слушнале или сте прочитале за поимотearly retirement (предвремено пензионирање). Можеби Ви звучело невозможно или Ве асоцирал на предвремено пензионирање поради бенефициран стаж, меѓутоа не е точно ниту едното, ниту другото. Во овој блог пост нема да пишувам за предвремено пензионирање поради бенефициран стаж, туку ќе го објаснам поимот early retirement и финансиска независност.

Најпрво, важно е да знаете еден клучен податок, а тоа е податокот дека не постои закон кој што вели дека мора да работите до 64/62 години. Сè повеќе станува популарен трендот на барање начини преку кои ќе можете да го напуштите работното место неколку години пред возраста за пензионирање, а да останете финансиски независни. На Запад, тој тренд зема и поголеми размери каде младите бараат начин да се пензионираат и во 30-тите, 40-тите години од својот живот.

Предвременото пензионирање и финансиската независност се овозможи и во Македонија со основањето на доброволните пензиски фондови. Токму доброволните пензиски фондови се еден од подобрите начини да стигнете до таа цел. Приватниот Отворен доброволен пензиски фонд Сава пензија плус со својата инвестициска стратегија за остварување соодветен долгорочен принос на средствата на фондот, нуди начин таа идеја да се преточи во реалност.

Со цел подобро разбирање на овој концепт, во продолжение ќе биде објаснет концептот на предвремено пензионирање и финансиска независност преку т.н. F.I.R.E. (Financial Independence, Retire Early) movement.

Што е Financial Independence, Retire Early (F.I.R.E) Movement?

Наједноставно дефинирано, целта на F.I.R.E. концептот значи заштеда на поголемиот дел од вашиот тековен приход со цел да се акумулираат доволно средства за да можете да бидете финансиски независни. Тоа значи дека можете да станете финансиски независни и на возраст од 40 години, доколку пред тоа сте штеделе и инвестирале 50-70% од вашиот приход.

Самиот F.I.R.E. концепт не значи само заштеда денес, за да можете утре да си заминете од работното место каде што сте сега, туку значи, штедење денес, за да можете утре да работите колку сакате, каде сакате и како сакате, а во исто време да имате прилив на средства кои ќе ви обезбедат финансиски стабилен живот и животен стандард кој што вие го посакувате.

Со цел да станете финансиски независни и да можете предвремено да се пензионирате потребно е да направите неколку чекори и тоа:

  1. Да направите промени во тековниот буџет

Првиот чекор до финансиска независност е кратење на трошоците и заштедување минимум 50% од вашата нето плата на месечно ниво. Во реалност тоа би значело бришење и исплата на целиот долг кој го имате што е можно побрзо, наоѓање начини за намалување на трошоците за храна, транспорт, куќните трошоци и останатите трошоци кои ги имате на месечно ниво. Исто така, колку ви е повисока платата и со тоа поголема можноста за штедење, толку побрзо ќе ги акумулирате средствата потребни за предвремено пензионирање, со што пожелно е изнаоѓање и начини за остварување на поголем приход.

  • Пресметка на потребните средства за пензионирање на годишно ниво

Најголем дел од нас знаеме колку средства месечно ни се потребни за одржување на животниот стандард кој го преферираме. Со тоа, ќе знаете и колку средства ќе ви требаат на месечно или годишно ниво, доколку одлучите да се пензионирате предвремено. За ваша поголема сигурност, препорачливо е зголемување на износот кој го предвидивте за 10-20%.

Доста важен дел од планирањето на потребните средства за предвремено пензионирање е планирањето на здравственото осигурување. Со оглед на фактот дека вие одлучувате да ја напуштите работата, тоа значи дека нема повеќе да бидете здравствено осигурани, па треба да најдете опција која ќе ви нуди здравствено осигурување. Прва опција би била приватно здравствено осигурување, а втора опција би била наоѓање работа со пола работно време кое ви нуди државно здравствено осигурување, вклучено во вашата бруто плата.

  • Предвидување на вкупната заштеда која ви е потребна

За да бидете финансиски независни, најважниот момент кој мора да го планирате е токму овој, односно да ги предвидите вкупните средства кои треба да ги имате како заштеда.

Првото правило за да го постигнете тоа е правилото на 25. Имено, вие треба да имате средства во износ од најмалку 25 пати од годишните трошоци пред да се пензионирате. Тоа значи дека доколку годишно трошите 10.000 евра, потребно е да имате минимум 250.000 евра како заштеда пред да се пензионирате.

Практичен пример за F.I.R.E. концептот би бил следниот:

Вие сте на возраст од 34 години, ангажирани како Senior Developer, и имате нето плата од 120.000 денари. Да претпоставиме дека платата не ви се намалила/зголемила во периодот на штедење за предвремено пензионирање (секако овој пример можете да го прилагодите кон Вашите примања и годишни трошоци кои ги имате).

50% од вашата нето плата ја заштедувате и тоа: 70% на индивидуална сметка во доброволен пензиски фонд, а останатите 30% распределени во: приватно здравствено осигурување, инвестирање во акции или во инвестициски фондови или ги депонирате средствата во банка. Тоа значи дека 60.000 денари ги распределувате: 42.000 денари во доброволен пензиски фонд, а останатите 18.000 денари во претходното наведените финансиски продукти.

Со помош на калкулаторот на веб страната на Сава пензиското друштво – „Mој пензиски план“ (Калкулатор), ќе бидат преставени трите сценарија и пресметка на акумулираната сума во трите сценарија на очекуван принос.

Бруто акумулирана сума, во МКД*

 очекуван номинален принос, на годишно ниво
Период на вложување4% – песимистичко5% – базично6% – оптимистичко
20 години14.948.09516.685.39618.658.694
25 години18.658.69424.083.55027.828.835

Ако земеме една од опциите од табелата за пример1, со месечна уплата од 42.000 денари во период од 20 години (законски смеете средствата да ги повлекувате на 54/52 години), вие би уплатиле вкупно 10.080.000 денари за 20 години. Под претпоставка дека стапката на принос е 5%, приносот на тие средства би бил 6.605.396 денари, што значи дека вкупно акумулираните средства би биле 16.685.396 денари. Доколку ги претвориме тие средства во евра, на вашата индивидуална сметка би имале 271.307 евра.

Оваа пресметка е од информативна природа, но доволно го докажува ефектот на штедењето и сложената каматна стапка. Лесно може да се воочи ефектот на „времето“, односно колку подолго штедите, толку поголема акумулација на средства би имале, благодарение на сложената каматна стапка (види претходен текст, 8-то светско чудо, сложената каматна стапка).

Исплатата на средства може да започне на 54/52 години. Во однос на износот на приливи кои може да ги очекувате на месечно ниво, за некоја основна информација поделете ја акумулираната сума на онолку години/месеци колку би сакале да примате пензиски надоместок. Имајте на ум, дека при опција за постепено повлекување на парите, остатокот и понатаму би бил дел од фондот и на тој износ низ годините би се остварувал принос.

Овој пример докажува дека доброволните пензиски фондови треба да ви се прв  избор доколку одлучите да го изберете патот на предвремено пензионирање. Доброволните пензиски фондови ви нудат целосна флексибилност на планирање на уплатите и исплатите доколку се одлучите за предвремено пензионирање. Едноставноста, немањето на никакви обврски за редовност или висина на уплати кај доброволното капитално финансирано пензиско осигурување ви нуди начин, вашите планови и соништа да ги реализирате многу побрзо од очекуваното.

  1. Пресметката е од информативна природа. Добиениот износ на акумулирани средства е проектиран врз основа на параметрите кои корисникот самиот ги внесува: период на уплата, моментална состојба на доброволна индивидуална сметка, месечен или годишен износ на доброволен придонес, надомест од уплатени придонеси и очекувана стапка на принос. Во пресметката се вклучени ставките: „надоместок за управување со средствата“ и „трансакциски трошоци“, за повеќе детали отвори.
    Приносот на Вашата доброволна индивидуална сметка и/или професионална сметка е променлив и зависи од приносот на Вашиот Доброволен пензиски фонд и од надоместоците наплатени од Вашето друштво кое управува со Доброволниот пензиски фонд. Идните стапки на принос не се гарантирани.
    Исплатата на пензиски надоместок од доброволно пензиско осигурување се оданочува согласно одредбите од Законот за данок на личен доход.

Подари крв, подари живот

Posted on by piksel_gy58ER

Секоја година на 14ти јуни ја славиме несебичноста и дарежливоста на луѓето кои го даваат најскапоцениот дар, денот на луѓето кои даруваат надеж, на луѓето кои даруваат живот. На 14ти јуни секоја година го прославуваме денот на крводарителите.

Крводарителите играат клучна улога во здравствениот систем, бидејќи нивните донации помагаат да се спасат безброј животи секој ден. Секоја единица крв што се дарува може да се користи за лекување на пациенти со широк спектар на медицински состојби, вклучувајќи рак, анемија и повреди од траума…

Овој ден е можност да изразиме срдечна благодарност до сите крводарители ширум светот за нивните вредни придонеси. Да ја подигнеме свеста за важноста на редовното дарување крв, што може да помогне да се осигураме дека болниците и медицинските центри имаат соодветно снабдување со крв за пациентите на кои им е потребна.

Несебичните дела на крводарителите, нивните донации кои им дадоа надеж и втора шанса за живот на безброј поединци и семејства ширум светот ми беа мотивација и мене пред многу години да станам дел од ова хумано семејство. Непроценливоста на чувството дека можеби на некого си му дал нова шанса за живот ме водеше повеќе од 10 пати да ја дарувам оваа скапоцена течност.

Освен што земам учество во организираните крводарителски акции се трудам и самоиницијативно да дарувам. Особено сум горд што мојот скромен придонес неретко низ годините беше причина и за други луѓе да се одлучат да даруваат крв. Сигурен сум дека заедно, можеме да помогнеме да секој има пристап до крвта што му е потребна за да остане здрав и да напредува.

Од тие причини мотивирањето на луѓето околу нас за доброволно дарување  крв е исклучително важно за градење позитивен однос кон крводарителството. Денес, само 60 земји можат да обезбедат снабдување со крв преку 100% доброволно неплатени донатори, при што 42 земји сè уште зависат од семејството и платените донатори. 

Светскиот ден на крводарителството е годишен настан кој обично се обележува на истиот датум секоја година во спомен на Карл Ландштајнер, но со цел да им се оддаде почит и признание на доброволните крводарители и да се поттикне крводарителството и новите дарители.

Земја домаќин на глобалниот настан на Светскиот ден на крводарителите 2023 година е Алжир* преку нејзината Национална служба за трансфузија на крв. Слоганот за кампањата за Светскиот ден на крводарителството во 2023 година е „Дајте крв, давајте плазма, споделувајте живот, споделувајте често“.  

Се фокусира на пациентите на кои им е потребна доживотна поддршка за трансфузија и ја нагласува улогата што секој поединец може да ја игра, давајќи го вредниот подарок крв или плазма. 

Исто така, ја нагласува важноста од редовно давање крв или плазма за да се создаде безбедно и одржливо снабдување со крв и крвни продукти кои можат да бидат секогаш достапни, насекаде низ светот, за да можат сите пациенти на кои им е потребна навремена терапија.

Една од целите на денот е да се охрабрат младите луѓе да почнат да даруваат крв. Исто така, треба да се истакне потребата донациите да бидат редовни за да се одржуваат високи залихите и квалитетот на крводарувањата.

Црвениот крст на Република Северна Македонија и Институтот за трансфузиона медицина преку мотивација и анимација на доброволното крводарителство преку планска, масовна и континуирана активност ги обезбедуваат потребните количини  крв и крвни продукти (55.000 единици крв), ја поттикнуваат јавната свест кај граѓаните за важноста и значењето на крводарителството и вршат правилна и насочена здравствено-едукативна и мотивациска активност. *

За да станете крводарител, потребна е желба и мал дел од Вашето време. Да се спаси нечиј живот е многу хуман гест.

Со само една дарувана ќеса крв и постапка која трае десетина минути, може да се спасат 3 до 4 човечки животи. Количината на дарувана крв изнесува 450 мл и тоа не го загрозува здравјето земајќи во предвид дека човек со тежина околу 70 кг, има околу 5 литри крв.*

Крводарител може да биде секое лице на возраст од 18 до 65 години со добра општа здравствена состојба. Според критериумите за крводарување, мажите може да даруваат крв на секои 3, а жените на секои 4 месеци. Едно крводарување може да спаси 3 до 4 човечки животи. Тоа е затоа што од една единица полна крв се прават повеќе производи.*

И после сите овие статистички податоци, во пресрет на овој важен ден би сакал да истакнам дека сум особено горд што и Сава пензиско друштво како општествено одговорна компанија во соработка со Црвениот крст на Република Северна Македонија редовно организира крводарителски акции во која несебично земаат учество голем број на колеги.

„ПОДАРИ КРВ, ПОДАРИ ЖИВОТ„

*Извор: Црвен крст на Република Северна Македонија