Разбирање на појавата “greenwashing” во управувањето со инвестициите

Контекст

Во динамичниот свет на управувањето со инвестициите, одржливоста стана клучен фокус. Инвеститорите сѐ повеќе бараат можности кои се усогласени со нивните еколошки вредности. Сепак, напливот на побарувачка за зелени инвестиции истовремено доведе и до пораст на ,,greenwashing”, односно практика каде компаниите или управувачите со средства лажно тврдат дека се наклонети кон заштита на природата. Овој блог навлегува во ,,greenwashing” од перспектива на управувањето со инвестиции, истражувајќи ги неговите импликации, идентификувајќи ги знаците на предупредување и нуди стратегии како да се избегне истото.

Што всушност претставува ,,greenwashing”?

,,Greenwashing” се случува кога компанија или управувач со инвестиции ги преувеличува или фабрикува своите еколошки акредитиви за да привлече инвеститори. Оваа измамничка практика може да ги доведе во заблуда инвеститорите, да ги поткопа вистинските напори за одржливост и на крајот да ја намали довербата во пазарот.

Импликации од ,,greenwashing”

  • Ерозија на довербата: ,,Greenwashing” може значително да ја оштети довербата на инвеститорите. Доколку инвеститорите откријат дека нивните средства не се инвестирани во зелени инструменти или компании чие делување не ѝ штети на природата, како што тоа било претходно акцентирано, истото може да доведе до разочарување и губење на довербата во одржливите инвестициски производи.
  • Пазарна дисторзија: Распостранетоста на ,,greenwashing” може да креира дисторзии на пазарот, отежнувајќи им на вистинските ентитети кои се посветени кон одржливост да бидат препознаени. Ова може да го попречи севкупниот напредок кон поодржлива економија.
  • Регулаторни ризици: Како што регулаторите стануваат повнимателни, компаниите и управувачите со средства кои се занимаваат со ,,greenwashing” би можеле да се соочат со правни и финансиски реперкусии. Ова може да вклучува казни, санкции и оштетување на угледот.

Идентификување ,,greenwashing”

Инвеститорите треба да бидат претпазливи и да внимаваат на:

  • Нејасни тврдења: Бидете претпазливи за инвестициските производи кои даваат широки, неосновани тврдења за нивното влијание врз животната средина. Фразите како „еколошки“ или „зелени“ без конкретни детали може да бидат знак за ,,greenwashing”.
  • Недостаток на транспарентност: Вистинските одржливи инвестиции обезбедуваат јасни и детални информации за нивните практики и влијанието врз животната средина. Недостатокот на транспарентност или неподготвеноста да се обелоденат таквите информации е причина за загриженост.
  • Неконзистентно известување: Барајте конзистентност во извештаите за одржливост и ревизија од трети страни. Неконзистентното или реткото известување може да укаже дека компанијата или фондот не се посветени на одржливост како што претходно тврделе.

Стратегии за да се избегне ,,greenwashing”

  • Спроведете темелно истражување: Извршете длабинска анализа на инвестицискиот производ. Побарајте сертификати од трети страни, детални извештаи за одржливост и докази за вистинско влијание врз животната средина.
  • Остварете контакт со управувачите на средства: Поставувајте им конкретни прашања на управувачите на средства за нивните практики за одржливост и како тие го мерат и известуваат нивното влијание врз животната средина. Вистинските менаџери ќе бидат транспарентни и отворени со информации.
  • Искористете ги рејтинзите за ESG: Оценките за еколошки, социјални и управувачки аспекти (ESG) можат да обезбедат значаен увид во практиките за одржливост на компаниите и фондовите. Сепак, важно е да ја разберете методологијата зад овие оценки и да ги користите како една од неколкуте алатки во вашата проценка.

Студии на случај

Пример бр. 1: Фондот XYZ тврдел дека е лидер во одржливо инвестирање, но подоцнежната истрагата открила дека значителен дел од неговото портфолио е инвестирано во компании кои произведуваат фосилни горива. Ова несовпаѓање ја истакнува важноста од темелно испитување на самите тврдења на фондот.

Пример бр. 2: ABC корпорацијата се рекламирала како компанија чие делување не ѝ наштетува на природата, но на крајот било откриено дека нејзините извештаи за одржливост се неконзистентни и во истите недостигаат детали. Инвеститорите кои се потпираа исклучиво на маркетиншките материјали на компанијата беа доведени во заблуда.

Заклучок

,,Greenwashing” претставува значаен предизвик во доменот на одржливото инвестирање. Со тоа што ќе бидат внимателни и ќе спроведат темелна анализа, инвеститорите можат да се заштитат од измамнички практики и да придонесат за вистинска одржлива иднина. Како што се развива пазарот, од клучно значење е и инвеститорите и регулаторите да работат заедно за да обезбедат транспарентност и интегритет во одржливите инвестициски практики.

15 години успешна работа со надминат износ од 2 милијарди денари пензиски заштеди во доброволниот пензиски фонд Сава пензија плус

Овој октомври – Нашата 15 годишна посветеност и напорна работа успешно придонесоа кон надминување на прагот од 2.000.000.000 денари акумулирани пензиски заштеди во доброволниот пензиски фонд Сава пензија плус!

Ова остварување е симболичен момент за нашето друштво, знак на доверба на нашите членови, која ја постигнавме со посветена работа во изминатите години.

Довербата која ја добиваме од нашите членови е резултат на систематска работа, иновации во продажбата и маркетингот, инвестирањето, управувањето со ризиците, едукацијата на членството и посветеноста на зададените цели, препознаени и признаени со низа меѓународни награди и признанија.

Од самиот почеток, работиме напорно за да ја подигнеме свеста за важноста на доброволното пензиско штедење што доведе до тоа во текот на овие 15 години, Сава пензија плус да стане лидер во индустријата на доброволни пензиски фондови.

Деталната историја на нашиот раст кај доброволниот пензиски фонд Сава пензија плус можете да ја видите на графикот* подолу, каде што е прикажан напредокот низ времето, како и клучните моменти кои влијаеле на нашето успешнo работење.

Извор. www.mapas.mk

Тековни податоци: https://mapas.mk/mapastat/

Приносот на Вашата доброволна индивидуална сметка и/или професионална сметка е променлив и зависи од приносот на Вашиот доброволен пензиски фонд и од надоместоците наплатени од Вашето друштво кое управува со доброволниот пензиски фонд.

Точки од графикот:*

– **2009 година:** Почеток на работа на Сава пензија плус.

– **2020 година:** Прв пат надминуваме износ на нето средства од 1 милијарда денари заштеди.

– **2020 година:** Достигнавме напредок во дигитализација (апликацијата Сава пензиско план), што ја олесни пристапноста за нашите клиенти.

– **2024 година:** Остварување на износ на нето средства над 2 милијарди денари, доказ за посветеноста и трудот на целиот тим на Сава пензиско друштво а.д. Скопје и нашите соработници и агенти!

Им благодариме на нашите членови, Вашата доверба е нашата најголема мотивација и без вас, ова остварување не би било возможно. Поттикнати од овој успех, продолжуваме да работиме на подобрување на услугите, правилно инвестирање и управување со ризиците, за заедно да изградиме сигурна пензиска иднина.

Сава пензиско друштво продолжува да се развива и да се адаптира на промените во секторот, поттикнувајќи иновации и обезбедувајќи високо квалитетни услуги. Очекуваме следните години да бидат уште повозбудливи и исполнети со нови достигнувања за нашите членови.

Искористете ја можноста и придружете ни се на овој пат кон безгрижна пензија!
Бидете дел од друштво на добри луѓе.

Ваше,
Сава пензиско друштво а.д. Скопје

Супервизор на капитално финансирано пензиско осигурување е Агенцијата за супервизија на капитално финансирано пензиско осигурување (МАПАС) (02) 3224 229, www.mapas.mk

Над 174 милиони денари приливи од камати во Сава пензиски фонд 

Ве информираме дека во периодот од 01.08.2024 – 31.08.2024 година на сметката на Отворен задолжителен пензиски фонд Сава пензиски фонд, пристигнаа приливи од камати од инвестиции во домашни државни обврзници, во износ од 174.594.436,00 денари и приливи од камати од инвестиции во странска државна обврзница во износ од 85.951,25 долари

Во истиот период на сметката на Сава пензиски фонд, Отворен задолжителен пензиски фонд, пристигнаа приливи од дивиденди во вкупен износ од 27.929,06 долари, од кои ги издвојуваме: 

  • УСД 23.976,51 од инвестицискиот фонд ISHARES IBOXX INVESTMENT GRADE CORPORATE BOND ETF и 
  • УСД 3.952,55  од компанијата APPLE INC. 

Во истиот период, на сметката на Отворен доброволен пензиски фонд Сава пензија плус, пристигнаа приливи од камати од инвестиции во домашни државни обврзници, во износ од 1.978.817,00 денари, прилив од каматa од инвестиции во странска државна обврзница во износ од 2.660,00 долари и прилив од дивиденда во вкупен износ од 135,45 долари, и тоа: 

  • УСД 135,45  од компанијата APPLE INC. 

Овие приливи кои се резултат на инвестирањето на пензиските заштеди акумулирани во пензиските фондови, им припаѓаат на членовите и на пензионираните членови на фондовите и влијаат на нивните пензиски заштеди. 

Повеќе информации за резултатите од инвестирањето на средствата на пензискиот фонд имате на https://www.sava-penzisko.mk/mk-mk/company/financial-report/2024/  

Супервизор на капитално финансирано пензиско осигурување е Агенцијата за супервизија на капитално финансирано пензиско осигурување (МАПАС) (02) 3224 229, www.mapas.mk 

Дивиденди од Прилепска пиварница, Vanguard S&P 500 ETF, JPMORGAN CHASE & CO легнаа на сметките на пензиските фондови

Ве информираме дека во периодот од 01.07.2024–31.07.2024 година на сметката на Отворен задолжителен пензиски фонд Сава пензиски фонд, пристигнаа приливи од камати од инвестиции во домашни државни обврзници, во износ од 139.139.537,00 денари.

Во истиот период на сметката на Сава пензиски фонд, Отворен задолжителен пензиски фонд, пристигнаа приливи од дивиденди во вкупен износ од 216.270,68 долари и 4.339.566,00 денари, од кои ги издвојуваме:

  • УСД 143.166,00 од инвестицискиот фонд Vanguard S&P 500 ETF
  • УСД 23.757,96 од компанијата JP MORGAN CHASE & CO.
  • УСД 37.423,60 од инвестицискиот фонд ISHARES IBOXX INVESTMENT GRADE CORPORATE BOND ETF и
  • МКД 4.339.566,00 од компанијата ПРИЛЕПСКА ПИВАРНИЦА АД ПРИЛЕП

Во истиот период, на сметката на Отворен доброволен пензиски фонд Сава пензија плус, пристигнаа приливи од камати од инвестиции во домашни државни обврзници, во износ од 2.607.676,00 денари, приливи од дивиденди во вкупен износ од 6.718,15 долари, и 1.065.449,00 денари, од кои издвојуваме:

  • УСД 4.118,64  од инвестицискиот фонд Vanguard S&P 500 ETF
  • УСД 963,58 од компанијата JP MORGAN CHASE & CO.
  • УСД 826,96  од инвестицискиот фонд ISHARES IBOXX INVESTMENT GRADE CORPORATE BOND ETF и
  • МКД 1.065.449,00  од компанијата ПРИЛЕПСКА ПИВАРНИЦА АД ПРИЛЕП

Овие приливи кои се резултат на инвестирањето на пензиските заштеди акумулирани во пензиските фондови, им припаѓаат на членовите и на пензионираните членови на фондовите и влијаат на нивните пензиски заштеди.

Повеќе информации за резултатите од инвестирањето на средствата на пензискиот фонд имате на https://www.sava-penzisko.mk/mk-mk/company/financial-report/2024/

Супервизор на капитално финансирано пензиско осигурување е Агенцијата за супервизија на капитално финансирано пензиско осигурување (МАПАС) (02) 3224 229, www.mapas.mk

19 години работа во интерес на членовите – Што направивме и како е нужно да се движиме за одржлив пензиски систем

Друштвата за управување за пензиски фондови се втор по големина сегмент на домашниот финансиски систем. Она што малку се знае за овој сегмент се освоените европски награди на натпревари во конкуренција на европски пензиски друштва кои имаат значително подолга историја на постоење, значително повеќе ресурси на располагање и значително повеќе средства под управување.

Едно од наградуваните домашни друштва за управување со пензиски фондови е и Сава Пензиско Друштво, кое во 2023 година победи во категоријата „Small pension fund“ (Мал пензиски фонд) и влезе во најтесен избор за победа во категоријата „Equities“ (Акции) на ниво на Европа, со што се продолжи серијата на достигнувања на ова своевидно Европско Првенство на пензиски друштва.

Зошто е ова важно? Статуетките се кршливи, но фактот дека строги жирија на европско ниво ја ценат, издвојуваат и наградуваат нашата работа зборува за нашата стручност, посветеност и сериозност во управувањето со пензиските заштеди, во систем во кој демографските предизвици налагаат сериозен, стратешки и долгорочен пристап за да се најде соодветен одговор на прашањата: “Од кои извори ќе доаѓа мојата пензија во иднина и колку се стабилни и одржливи тие извори? Луѓето се иселуваат, од чија работа ние ќе земаме пензија?“

Токму стабилноста и одржливоста на првиот столб во пресрет на продолжени неповолни демографски движења всушност и беше аргумент за реформата која доведе до воведување на вториот и третиот столб, во период кога демографските проекции и не беа толку загрижувачки како што се во моментов.

Доколку се осврнеме на пензиската акумулација во вториот столб која зависи во најголем дел од висината на примени придонеси и остварените приноси од вложувања на средствата, но и од наплатените надоместоци, можеме да се запрашаме кои се оптималните нивоа на првите две варијабли и кои фактори влијаат врз истите.

Во делот на придонесите, тековно, 12,8% од бруто платата на вработените кои се дел од капитално финансираното пензиско осигурување одат во прв столб (Фондот за ПИО) од каде се користат за исплата на тековни пензии. Дополнително, 6% од бруто платата на овие вработени оди на нивни сметки во избраниот задолжителен пензиски фонд, останувајќи така нивна лична сопственост која понатаму се зголемува со инвестирање на средствата согласно критериумите и ограничувањата дефинирани со законски и подзаконски акти. Клучен фактор при одговорот на прашањето дали оваа стапка е соодветна повторно се демографските предизвици, но и законските ограничувања кои влијаат врз втората варијабла – остварениот принос од инвестирање на средствата.

Во делот на остварените приноси, и покрај тоа што законските одредби се уште не ги следат светските трендови на развој во смисла на проширување на листата на дозволени вложувања и овозможување на управување со ризиците со користење на современи алатки, сепак остварените приноси се солидни. Само како пример, реалните стапки на принос остварени кај домашните пензиски фондови, кои го вклучуваат и ефектот на пораст на стапката на трошоци на живот, односно се одраз на сочуваната куповна моќ, кај подолгите временски серии на крај од 2022 година се повисоки во споредба со тие остварени од страна на американските пензиски фондови. За потсетување, глобално прифатена пракса е пензиските фондови да објавуваат реални стапки на принос, што не е случај со инвестициските фондови, каматните стапки на депозити во банки итн.

Извор: OECD Pension Markets in Focus 2023 28970baf-en.pdf (oecd-ilibrary.org)

И покрај сите предизвици и краткорочни ценовни флуктуации, средствата на членовите на пензиските фондови со кои управува Сава Пензиско Друштво продолжуваат да растат. На крајот од 2023 година, 31,44% од вкупните средства на Отворениот задолжителен пензиски фонд Сава пензиски фонд беа всушност средства заработени преку инвестирање на средствата и нивно оплодување:

*Вредностите на нето придонесите и остварените добивки од инвестирање во апсолутен износ се прикажани во милиони евра (ЕУРМКД=61,5).

**Приносот на Вашата индивидуална сметка е променлив и зависи од приносот на Вашиот задолжителен пензиски фонд и од надоместоците наплатени од Вашето друштво кое управува со задолжителниот пензиски фонд.

***Извор. Сава пензиско друштво а.д.Скопје www.sava-penzisko.mk , МАПАС www.mapas.mk

Како подобро во иднина во делот на вложувања на средствата на пензиските фондови и нивна заштита?

Сава пензиско друштво во подолг временски период, користејќи ги институционалните механизми, иницираше и беше вклучено во иницијативи за законски измени со аргументи во интерес на членовите и пензионираните членови на двата фонда, кои остануваат валидни и сега. Имено, соодветен редизајн на регулативата би значел адаптација кон изменетите пазарни услови и кон изразените долгорочни предизвици. Ваквите измени веќе беа воведени во Хрватска, а се интегрален дел од работењето на најуспешните светски пензиски фондови:

  • Вложувањата кои нудат висока заштита од инфлација (алтернативни вложувања) и се погодни за долгорочни инвеститори, како и употребата на современи алатки за управување со ризици се надвор од законските можности за домашните пензиски фондови. Измени на регулативата во овој дел, во функција на повисоки и побезбедни приноси во иднина би биле во интерес на сегашните членови на капитално финансираното пензиско осигурување, а идни пензионери.
  • При инвестирањето на средствата на повозрасните категории на вработени важно е нивните пензиски заштеди да бидат заштитени од краткорочни ценовни флуктуации. Ова би се постигнало со воведување на мулти фондови, што би значело постоење на фондови со различен сооднос на преземен ризик и очекуван принос зависно од возраста на членовите, која ја определува и оптималната структура на вложувањата на фондот во кој членуваат.

Одржливоста на пензиските системи е тема која опфаќа многу повеќе аспекти од инвестициските политики, но во интерес на иднината е секој фактор да биде согледан и анализиран одговорно, со поглед подалеку од краткорочните предизвици. Притоа, во интерес на идните пензионери е користење на соодветни поуки не само од успешните приказни кои упатуваат како треба, туку и од неуспешните кои упатуваат како не треба, секако нужно ставени во контекст на она што нас нѐ чека, а тоа за жал е помалубројна идна работна сила од чии тековни бруто плати би биле поддржувани идните пензионери.

Супервизор на капитално финансирано пензиско осигурување е Агенцијата за супервизија на капитално финансирано пензиско осигурување (МАПАС) (02) 3224 229, www.mapas.mk

Доброволно пензиско или животно осигурување, што да одбереш?

Македонскиот јазик изобилува со голем број на зборови кои имаат засебно значење и нема потреба од користење на еден ист збор за две различни намени. Па така, во економијата и финансиите користиме зборови кои самите го опишуваат финансискиот производ, состојба, настан…

Сепак, два финансиски производи во најголем дел од случаите се погрешно перцепирани од јавноста, односно погрешно е перцепирана нивната намена и значење, иако нивното име јасно ги опишува. Секако треба да се напомене дека перцепцијата кај јавноста ја прават лицата кои работат со тие финансиски производи, ги претставуваат и продаваат, па таа забуна (намерна или ненамерна) најчесто доаѓа од самите продавачи на производите. Финансиските прозводи за кои станува збор се доброволно пензиско и животно осигурување.

Овој блог пост е започнат на овој начин со цел уште од почеток да сфатиме дека во името на финансискиот производ стои и неговата намена, односно може веднаш да кажеме дека животно осигурување е осигурување на живот, а  доброволно пензиско осигурување е осигурување за пензија. Доколку животното осигурување беше осигурување за пензија, тогаш ќе се викаше пензиско, и обратно.

Во продолжение во кратки црти ќе бидат објаснети двата производи со цел најлесно да се препознаат разликите и бенефициите на двата финансиски производи.

Доброволно пензиско осигурување:

  • Цели да ја поддржи финансиската сигурност во пензионерските денови, односно претставува дополнителен пензиски доход;
  • Секој член има своја индивидуална сметка на која се штедат средства додека работи и уплаќа, односно штеди, а увидот во истите е постојано овозможен;
  • Средствата на индивидуалната сметка на членовите се инвестираат и оплодуваат во периодот на членување, а оплодување продолжува и по започнување на исплатата;
  • Помага за поддршка на животниот стандард и по пензионирањето (научните студии докажаа дека по пензионирање, животниот стандард на човекот се намалува поради намалените приходи);
  • Средствата на индивидуалните сметки во доброволните пензиски фондови се во сопственост на членовите, а не во сопственост на друштвото. Истите се целосно наследни согласно Законот за наследство и не постојат услови кои треба да се исполнат за да се овозможи наследството на средствата.

Животно осигурување:

  • Обезбедува износ на пари (death benefit) за одредени бенефициери (корисници) кои најчесто се членовите во фамилијата, по смртта на осигуреното лице, во случај на негова смрт во осигурениот период;
  • Нуди финансиска заштита на семејството или лицата кои се финансиски зависни од осигуреникот;
  • Се фокусира на финансиска заштита на блиските и саканите во случај на смрт на осигуреникот во периодот на важење на полисата;
  • Нуди поврат на уплатените средства (со или без принос во зависност од продуктот) при доживување по истекот на договорениот период на полисата.

Клучни разлики:

  • Животно осигурувањето се фокусира на обезбедување на финансиска заштита на бенефициерите (корисниците) по смртта на осигурениот доколку дојде до неа во периодот кој го покрива осигурвањето, додека доброволното пензиско осигурување цели да креира  дополнителен прилив на приходи за време на пензија.
  • Пензиското осигурување има изразита штедна компонента и оплодување на средствата со цел одржување на куповната моќ на парите, додека пак ризико-факторот кај животното осигурување ги намалува вкупно вложените средства на осигуреникот (колку постар е осигуреникот, толку ризикот за настанување на смрт е поголем и претставува ризик за друштвото за животно осигурување), со што осигуреникот има помала куповна моќ, а ист или сличен износ на расположливи средства по истек на осигурениот период, поради ефектот на инфлацијата низ годините на осигурување.

Може да заклучиме дека иако различни, сепак животно осигурување и доброволно пензиско осигурување играат клучни улоги во обезбедувањето на финансиската иднина. Разбирањето на овие разлики може да помогне во носење на правилна одлука за долгорочно финансиско планирање за секого. Тоа значи дека при одлучување во кој од овие два финансиски продукти да се вложува, клучен аргумент е целта на вложувањето. Дали целта е дополнителен извор на приходи кога веќе не сме дел од работната сила, или целта е да се обезбеди семејството, односно лицето кое е финансиски зависно од носителот на полисата,  во случај на смрт во осигурениот период. . Оттука, во многу случаи оптимална е одлукта да се избере добар сооднос во инвестирање помеѓу пензиско осигурување и осигурување на живот.

Сава пензиско друштво успешно ги инвестира пензиските заштеди на членовите на македонскиот пазар – над 100 милиони денари приливи од камати од обврзници и повеќе од 15 милиони денари приливи од дивиденди од Македонијатурист, Реплек и Тетекс

Ве информираме дека во периодот од 01.06.202430.06.2024 година на сметката на Отворен задолжителен пензиски фонд Сава пензиски фонд, пристигнаа приливи од камати од инвестиции во домашни државни обврзници, во износ од 103.491.684,00 денари и прилив од каматa од инвестиции во странска државна еврообврзница во износ од 40.950,00 евра.

Во истиот период на сметката на Сава пензиски фонд, Отворен задолжителен пензиски фонд, пристигнаа приливи од дивиденди во вкупен износ од 491.859,26 долари, 155.111,88евраи 14.111.470,00 денари, од кои ги издвојуваме:

  • УСД 121.591,71  од инвестицискиот фонд ISHARES MSCI GLOBAL MIN VOL FACTOR
  • ЕУР 106.792,07 од инвестицискиот фонд ISHARES STOXX EUROPE 600 UCITS ETF (DE)
  • ЕУР 48.319,81 од компанијата SHELL PLC
  • МКД 7.957.800,00 од компанијата Македонијатурист АД Скопје
  • МКД 1.176.670,00 од компанијата Тетекс АД Тетово и
  • МКД  4.977.000,00 од компанијата Реплек АД Скопје

Во истиот период, на сметката на Отворен доброволен пензиски фонд Сава пензија плус, пристигнаа приливи од камати од инвестиции во домашни државни обврзници, во износ од 6.794.075,00 денари,прилив од каматa од инвестиции во странска државна еврообврзница во износ од 1.995,00 евра, приливи од дивиденди во вкупен износ од 12.157,33 долари и 4.476,33 евра и1.304.000,00 денари, од кои издвојуваме:

  • УСД 3.990,54  од инвестицискиот фонд ISHARES MSCI GLOBAL MIN VOL FACTOR
  • ЕУР 2.514,36 од инвестицискиот фонд ISHARES STOXX EUROPE 600 UCITS ETF (DE)  ЕУР
  • ЕУР 1.961,97  од компанијата SHELL PLC
  • МКД 932.000,00 од компанијата Македонијатурист АД Скопје и
  • МКД 372.000,00 од компанијата Реплек АД Скопје

Овие приливи кои се резултат на инвестирањето на пензиските заштеди акумулирани во пензиските фондови, им припаѓаат на членовите и на пензионираните членови на фондовите и влијаат на нивните пензиски заштеди.

Повеќе информации за резултатите од инвестирањето на средствата на пензискиот фонд имате на https://www.sava-penzisko.mk/mk-mk/company/financial-report/2024/

Супервизор на капитално финансирано пензиско осигурување е Агенцијата за супервизија на капитално финансирано пензиско осигурување (МАПАС) (02) 3224 229, www.mapas.mk

Вештини за подобрување на комуникацијата во работна средина – 5 дел

Поставување на СМАРТ цели

Откако во претходните текстови се запознавме со вештините за подобрување на деловната  комуникација, во овој текст ќе се запознаеме со правилното поставување на цели.

Правилното поставување на цели е од исклучителна важност, бидејќи истите треба да се јасно дефинирани и да постои можност да се мери нивното спроведување.

Деловните цели може да биде од следна природа: 

  • цели кои се насочени кон остварување на резултат, 
  • цели насочени кон развој (на пример: знаење, компетенции), и
  • процесни цели, односно цели насочени кон истражување на нешто ново (на пример: искуство, знаење).

За правилно поставување на целите може да ни послужи СМАРТ методата. Со примената на оваа метода целите е потребно да се состојат од следните елементи:

  • S (specific) – специфични,
  • M (measurable) – мерливи,
  • A (achieavable) – остварливи,
  • R (relevant) – релевантни,
  • T (timely) – временски дефинирани.

Специфични: целите треба да бидат конкретни и јасно дефинирани. На тој начин се дефинира она што сакаме да се постигне и се дава јасна насока на делување, што го олеснува ефективното фокусирање на ангажманот и ресурсите кон остварување на целта.

Мерливи: целите треба да бидат мерливи за да може да се следи нивното остварување, односно потребно е да се следи напредокот и дали сме на “прав пат“ кон остварување на целта. Примената на конкретни критериуми за оценување ќе ни помогне во идентификувањето на потреба од прилагодувања за конечно остварување на целта.

Остварливи: целите треба да бидат остварливи со постоечките ресурси кои ни стојат на располагање. Нереалните цели може да доведат до демотивација на членовите на тимот кои е потребно да ги спроведат истите.

Релевантни: целите треба да бидат значајни и релевантни за нашата работа. Истите е потребно да се усогласат со вредностите, приоритетите и долгорочните планови на организацијата. Поставувањето релевантни цели гарантира дека ја фокусирате вашата енергија на она што навистина е важно и придонесува за вашиот личен или професионален раст.

Временски дефинирани: Поставувањето краен рок создава чувство на итност и помага во одредувањето приоритет на задачите. Тоа го спречува одложувањето и поттикнува навремено делување. Дополнително, одредувањето на временска рамка обезбедува јасна крајна точка за оценување на успешноста и одредување на следните чекори.

Пример за поставување на СМАРТ цел за личен професионален развој:

Специфично: да се заврши професионална сертификација за управување со проекти во наредните 12 месеци,

Мерливо: да се положи испит за сертификација со резултат од 80% или повисоко,

Остварливо: одвојување на 5 часа неделно за учење и подготовка,

Релевантно: подобрување на вештините за управувањето со проекти, што може да резултира со напредок во професионалната кариера,

Временски дефинирано: да се заврши сертификацијата до 31.12.2024.

Како што е видливо целта ги состои сите потребни елементи одредени со СМАРТ методата со што лесно може да се следи спроведувањето на истата. Се надеваме дека оваа метода ќе Ви послужи за Вашите редовни деловни потреби.

Вештини за подобрување на комуникацијата во работна средина – 4 дел

Зошто лидерот на тимот не треба да нуди решенија

Откако се запознавме со двата основни начини на размислување кај учесниците во тимот (fixed mindset и growth mindset), употребата на структурирани пораки во секојдневната комуникација и примената на психолошки безбедна средина за вработените, следи анализа на улогата на лидерот на тимот во рамките на овие процеси.

Битно е лидерот на тимот да не нуди решенија бидејќи на тој начин ја намалува индивидуалноста на членовите на тимот, го обесхрабрува независното размислување и ги намалува вештините на членовите на тимот за решавање на проблеми. 

Негативни последици од нудењето на решенија од лидер на тимот се следните:

  • Ако лидерот им обезбедува решенија на вработените, тогаш тие ќе се потпрат на неговите одговори и нема да развијат чувство на сопственост и одговорност,  
  • Нудењето решенија од страна на лидерот ги спречува вработените да размислуваат критички, да бидат креативни и да учат во процесот на решавање на проблемите што резултираат со попречување на нивниот раст и развој,
  • Нудењето решенија од лидерот може да резултира вработените да станат зависни и ги спречува вработените да размислуваат независно и да се двоумат при процесот на носење на одлуки.

За да се постигне максимален ефект од страна на лидерот на тимот, потребно е тој да ги примени следните начела на однесување:
– Поставување прашања со отворен крај,
– Активно слушање,
– Охрабрување на соработката помеѓу колегите,             
– Појаснување на улогите и очекувањата од вработените,
– Охрабрување на само-рефлексија, преку пренесување на повратни информации (feedback),
– Обезбедување на ресурси и обуки за подобрување на вештините на вработените,
– Промовирање на можностите за учење како начин за личен раст и развој.

Примена на овие методи, може да биде катализатор со помош на кој ќе се креира средина која ја охрабрува автономијата на вработените, го охрабрува независното размислување и овозможува членовите на тимот да ги развијат своите вештини за решавање проблеми.

Во наредниот текст ќе се запознаеме со правилното поставување на цели, односно поставување на СМАРТ цели.

Вештини за подобрување на комуникацијата во работна средина – 3 дел

Психолошки безбедна средина

Претходно во комуникациски вештини се запознавме со двата основни начини на размислување кај учесниците во тимот (fixed mindset и growth mindset) и употребата на структурирани пораки во секојдневната комуникација.

Од исклучителна важност е деловната комуникација да се одвива во околности кои обезбедуваат психолошки безбедна средина за вработените.

Психолошки безбедна средина претставува работна средина каде што сите се чувствуваат слободно да комуницираат за сите теми, да презентираат идеи, прашања, размислувања или да презентираат констатирани грешки и каде веруваат дека за тоа нема да бидат казнети или омаловажени. Односно, тоа претставува организациска клима каде работата е добро поставена, менаџерите се достапни за комуникација и отворено се поставуваат и дискутираат прашања.

За обезбедување на психолошки безбедна средина потребно е да се промовира самосвест и да се ценат нови идеи од членовите на тимот. Отворено да се разговара за работните процеси каде секој може да го искаже своето мислење и да понуди повеќе можни решенија.

Подобрувањето на работната средина ќе се овозможи доколку менаџерот на тимот ги информира членовите на тимот за новите настани, ги појаснува очекувањата и обврските од секој член од тимот како и да ги појасни причините за промени, доколку се спроведуваат. Од друга страна, членовите на тимот е потребно да имаат можност да го искажат своето мислење, кое менаџерот е потребно да го цени колку што е можно повеќе.

Притоа, основните психолошки потреби на членовите на тимот може да бидат од следна природа:

  • потреба за структура (кога, каде, зошто, како),
  • препознавање (лична вредност, квалитетно спроведена работа, надминување на предизвиците, независност),
  • активност (учење, постигнување, совладување, забава, иновации).

Доколку се овозможи психолошки безбедна средина за вработените и доколку се одговори на нивните психолошки потреби, може да се очекува зголемена ефективност и продуктивност од членовите на тимот што е придобивка за сите.

Каква треба да е улогата на лидерот во рамките на овој процес е наредна тема на серијалот за комуникациски вештини. Се читаме повторно за недела дена.