Нашето Друштво основано во 2005та година, прославува 17 години на постоење. Во овие 17 години, успешно ја спроведуваме нашата мисија да обезбедиме финансиска сигурност и одржлива иднина за нашите членови, нашите вработени, нашите партнери и нашите сопственици.
Преку раст на вредноста на пензиските заштеди се стремиме да обезбедиме соодветна пензија за нашите членови. На вработените им овозможуваме професионален и личен развој, а на сопствениците соодветен поврат на капиталот. Преку одговорно работење ние креираме вредност за општеството.
Овогодинешното одбележување на нашиот роденден беше во насока на создавање на поубава и поздрава иднина за генерациите кои доаѓаат, преку организирање на низа општествено одговорни активности, кои беа под иницијативата СРЦЕ ЗА СВЕТОТ. Оваа иницијатива, која се спроведува на ниво на Сава Осигурителна Групација ја става во фокус општествената одговорност и придонесот кон одржлив развој на сите членки во оваа Групација и на сите поединци, вработени во Групацијата, преку корпоративно волонтерство.
Како еден сегмент од оваа иницијатива е и донацијата на средства за опремување на Сензорна соба во едно од основните училишта на територија на градот Скопје.
„Како компанија која односот кон човечката околина и општеството го гради единствено преку призмата на одржливост и инклузивност, со огромно задоволство ја прифативме иницијативата на раководството на ООУ „Јохан Хајнрих Песталоци“ да ја реализира донацијата за адаптирање на една од образовните простории во специјална, Сензорна соба која ќе одговори на предизвиците со кои се соочуваат децата со атипичен развој“ – истакна Коста Ивановски – Член на Управниот Одбор на отворањето на Сензорната соба.
Супервизор на капитално финансирано пензиско осигурување е Агенцијата за супервизија на капитално финансирано пензиско осигурување (МАПАС) (02) 3224 229, www.mapas.mk
Дигиталната револуција и постојаниот развој на работната околина во 21 век стојат зад растот на феноменот наречен поврзани вработени. Луѓето се повеќе се потпираат на технологијата и мобилните уреди за извршување на нивните секојдневни задачи и одговорности. Како резултат на тоа, многу компании агресивно инвестираат во дигитални технологии за да воспостават врска со вработените.
Сепак, една од најголемите заблуди за дигиталната трансформација е дека технологијата ја игра главната улога. Технологијата е алатка, но луѓето треба да бидат во фокусот на иновациите.
Не можете да создадете поврзана работна сила освен ако вашите вработени немаат заедничка цел да споделуваат и следат. Оттука, важно е да се промовира визијата на компанијата низ целата организација. Ефективен начин да се направи тоа е споделување на визијата, мисијата и вредностите во лесно достапна платформа.
Следниот чекор е да ги споделите организациските цели со вашите вработени за да можат да ги усогласат нивните индивидуални цели со нив. Овозможете му на секој човек во организацијата да постигне повеќе.
Дајте им глас на вашите вработени – Според Форбс, вработените кои чувствуваат дека се слушнати имаат 4 пати поголема веројатност да бидат мотивирани да дадат се од себе на работа. Погрижете се да поттикнете отворени и значајни разговори во вашата организација. Обезбедете им на вашите вработени достапни канали за внатрешна комуникација за да ги изразат своите мислења и идеи за перформансите на бизнисот.
Слушнете што всушност велат вашите вработени и постапете според тоа – Дали редовно спроведувате анкети за инволвирање на вработените? Дали поттикнувате редовни состаноци еден на еден? Дали слушате, мерите и што е најважно, постапувате според она што вашите вработени имаат да го кажат? Секогаш слушајте ги вашите вработени кои можеби знаат подобро од вас. Едноставно не можете да бидете експерт за сè. Затоа, од витално значење е да се опкружите со луѓе со различни вештини, кои се експерти во она што го прават.
Дополнително, дајте инспирација во вашиот тим на вработените постојано да учат, да прашуваат, и да се поврзуваат со своите колеги и останати тимови. Сава пензиско друштво спроведува анкети и состаноци, со цел да ги слушне мислењата, идеите и предлозите на своите вработени.
Помогнете му на секој вработен да ги постигне своите цели – Инспирирањето на вашите вработени да постават и да постигнат индивидуални цели е одличен начин да ги мотивирате и да им помогнете да се развијат. Поттикнете го личниот и професионалниот развој, погрижете се вашите вработени да се свесни за различните опции за тоа како да напредуваат во нивните кариери во вашата организација.
Вклучете се во секојдневните активности– Разговарајте со вашите вработени. Истражувајте други теми освен работата. Обидете се да ги запознаете луѓето кои работат за вас. Што ги интересира? Што прават надвор од работа?
Запознавањето со вашите вработени не само што ќе покаже дека се грижите за луѓето кои работат за вас, туку исто така може да ве изложи на вештини и знаења што не сте ни знаеле дека ги имате во бизнисот.
Микс од работа и забава преку надворешни активности, тим билдинг и дружењето надвор од работното место значително ќе придонесе луѓето да се поврзат и да создадат врски кои се нераскинливи при извршување на работата, но ќе опстанат понатаму и како пријателства.
Компанијата треба да ја негува визијата и да продолжи да ја пренесува на тимовите преку грижа за најважниот ресурс – луѓето. Покажувањето интерес за своите вработени е најлесниот начин да се развијат вработени кои се поврзани меѓусебе. Најпрво, луѓето треба да бидат на прво место: сите вработени – без разлика на нивната позиција или колку добро ја извршуваат својата работа – сакаат да бидат почитувани и ценети за нивниот придонес.
Почитта доаѓа во многу различни форми: почитување на мислењето, почитување на времето, почитување на културата и многу повеќе. Но, почитта е двонасочна улица. Вработените, исто така, треба да ги почитуваат своите работодавци и сопствената кариера, наместо да ги гледаат своите работни места и плати само како нешто на кое имаат право.
Потоа, бариерите за информации треба да се срушат:информациите се моќ, а работодавците традиционално ја користат оваа моќ со селективно давање информации на вработените или задржување на дел од нив.
Организациите денес повеќе не можат да си дозволат практика на селективна комуникација. Вработените мора да бидат информирани, преку постојана, целосна, транспарентна и неограничена комуникација од нивните соработници, менаџери и клиенти – за тоа што се случува во организацијата и нивното место во неа. Само кога ќе имаат целосни информации вработените можат и ќе дадат се што имаат на нивната организација.
Јас отсекогаш сум бил љубител на спортот, но одбојка немав гледано никогаш. Една од моите пријателки која играше за ОК Работнички ме покани да одам да гледам нивен натпревар и јас со задоволство ја прифатив поканата и одлучив да отидам да видам еден одбојкарски натпревар. Тој ден бев многу пријатно изненаден и импресиониран од сите девојки, одбојкарки бидејќи дојдоа да ме поздрават и да ми се заблагодарат што сум дошол да ги бодрам.
После натпреварот мојата пријателка ме праша дали сакам да се фотографираме, јас помислив дека ќе се фотографирам само со неа, но сите девојки од клубот сакаа да се запознаат со мене и да се фотографираат. Ми рекоа дека сум им носел среќа и дека сум поканет на секој следен натпревар повторно да им дадам поддршка.
Се спријателив со сите девојки и почнаа секој натпревар да ме викаат да одам да им држам среќа, ме викаа заедно со нив и на кафе и на концерти. Бев изненаден и фасциниран од девојките, беа многу дружељубиви, но и полни со ентузијазам за победа. Се играше финален натпревар од купот на Македонија во Струмица. Јас не можев да отидам бидејќи немав превоз и одлучив да гледам на телевизија. Силно во себе знаев дека девојките ќе го освојат купот. Во нивните очи се гледаше силна желба за победа, но и голема борбеност, истрајност и посветеност на натпреварот. Дадоа максимум од себе, одлично одиграа и заслужено победија.
По завршување на мечот и освојувањето на купот, во текот доделувањето на медалите, капитенот на тимот Тамара Стојанова и Антонија Баталаковска, моите најдобри пријателки, ме поздравија со симболичен гест со направено срце за мене, бидејќи играле за мене. Им бев премногу благодарен. Многу убав гест кој што првпат ми се случи и никогаш нема да го заборавам. Бев пријатно изненаден и премногу среќен. Девојките се многу добри, паметни, културни, воспитани и со големо срце. Многу ги засакав и ми влегоа во срце. Кога станаа шампиони и го освоија првенството, на прославата ме поканија и мене, како дел од нив.
Прекрасно е чувството да бидеш опкружен со прекрасни личности како девојките, кои знаат да го ценат искреното пријателство. Чест и задоволство ми беше да бидам дел од такво пријателство.
Оттогаш на секој натпревар бев посебен гостин кој што седеше на нивната клупа, дури ако требаше некој од стручниот штаб ќе отидеше горе на трибина, само за да седам јас доле кај девојките. Како дел од нив секогаш имаше место за мене и тоа ме натера да го засакам тој тим. Бев горд на нив, силно верував во нив и секогаш ги бодрев.
Секој натпревар го играа од срце за клубот ОК Работнички. Тие девојки се како едно семејство и јас бев дел од тоа семејство, и се чувствував така бидејќи тие искрено правеа да се чувствувам така. Тоа е едно големо и искрено пријателство кое не може да се опише со зборови и секој треба да го доживее.
Девојките од другите тимови кои не ме познаваа доволно, а ме гледаа секој натпревар како ги бодрам одбојкарките на ОК Работнички, ме прашуваа кој сум јас, и дали сум спонзорот на тимот. И така еден ден ми дојде идеја и одлучив на еден од моите колеги, Коста Ивановски, Член на Управен одбор на Сава пензиско друштво (користам прилика да го поздравам) да му раскажам за сите овие убави моменти и да го прашам дали постои можност да им помогнеме и да бидеме спонзор на тимот, бидејќи нашето Друштво дава поддршка на спортски субјекти за развој на спортот во нашата земја.
Мој предлог беше да им дадеме поддршка и предлогот беше одлично прифатен од страна на мојот драг колега. Со задоволство ме поддржа и рече ,,Зошто да не, вреди за нив да направиме мал чекор, а тие тоа многу ќе го ценат’’. Така и се случи, Сава пензиско друштво стана спонзор на ОК Работнички и на дресовите гордо го носат нашето лого и име на Друштвото.
Оваа сезона силно верував дека со наша поддршка ќе успеат да постигнат високи резултати. Започнаа одлично во првенството, се бореа како лавици, се трудеа и немаа ниеден пораз на 20 првенствени натпревари.
Оваа година се играше финален натпревар од купот на Македонија во Кавадарци. На почетокот на натпреварот започнаа со просечно играње, помалку од максимумот што можеа да го дадат, но не се предадоа и се вратија од негатива која крајно финализираше со победите. Докажаа дека со макотрпна работа, тимска игра и позитивна поддршка може да успеат во целта.
Јас не можев да присуствувам, но им давав поддршка пред малите екрани и силно верував дека ќе успеат во тоа и не ме разочараа. Со одлична игра стигнаа и до финалето на првенството на Македонија без никакви потешкотии со само еден пораз.
Но девојките кои многу добро ги познавам никогаш не се откажуваат лесно, се трудат секогаш да го дадат својот максимум и да се вратат од негатива од 2-0 во натпревари на 2-1 и секако, тоа само по себе дава поголема самодоверба дека можат да се вратат целосно и дека ништо не е готово.
На четвртиот натпревар покажаа сила дека можат да одиграатперфектно за да не дозволат домаќините да го освојат првенството на свој терен, бидејќи така беше полесно. Но нашите девојки тоа не го дозволија и се вратија од негатива на нерешен резултат кој се играше до три добиени натпревари.
Последниот натпревар беше одлучувачки за тоа кој ќе освои и ќе биде подобар . Тоа и се случи. оваа година ја освоија двојната круна и многу ме израдуваа. Мило ми е што за нив се потрудив да направам мал чекор, бидејќи заслужуваат. И го оправдаа. И повеќе од тоа.
Ве информираме дека во периодот од 01.04.2022 – 10.04.2022 година на сметката на Сава пензиски фонд, пристигнаa приливи од камати во износ од 1.385.012,00 денари, по основ на орочени депозити во домашни банки и прилив од камата од инвестиции во домашни државни обврзници во износ од 7.219.871,00 денари, како и приливи од дивиденди во износ од:
– 730,62 САД долари, од инвестираните средства во инвестицискиот фонд INVESCO GLOBAL WATER ETF и
– 11.887,83 САД долари, од инвестираните средства во инвестицискиот фонд ISHARES IBOXX INVESTMENT GRADE CORPORATE BOND ETF.
Во истиот период на сметката на Сава пензија плус, пристигна прилив од каматa во износ од 21.537,00 денари по основ на орочени депозити во домашни банки и прилив од каматa од инвестиции во домашни државни обврзници во износ од 265.995,00 денари.
Исто така пристигна и прилив од дивиденда во износ од:
– 21,88 САД долари, од инвестираните средства во инвестицискиот фонд INVESCO GLOBAL WATER ETF и
– 335,80 САД долари, од инвестираните средства во инвестицискиот фонд ISHARES IBOXX INVESTMENT GRADE CORPORATE BOND ETF.
Овие приливи кои се резултат на инвестирањето на пензиските заштеди акумулирани во пензиските фондови, им припаѓаат на членовите и на пензионираните членови на фондовите и пропорционално се распределуваат на нивните сметки.
Супервизор на капитално финансирано пензиско осигурување е Агенцијата за супервизија на капитално финансирано пензиско осигурување (МАПАС) (02) 3224 229, www.mapas.mk
Според некои неофицијални статистики, турскиот јазик во Република Северна Mакедонија, како мајчин јазик го зборуваат над 80.000 граѓани. Јазикот претежно го зборуваат македонски граѓани со турско потекло. Согласно мултикултурниот и мултиетничкиот карактер на нашата држава, во некои основни и средни училишта каде што има мнозинство Турци, наставата се одвива на турски јазик.
На 21 декември 1944, за првпат, во основното училиште ,,Tефејуз’’ во Скопје имало настава на турски јазик. Во нашата држава има повеќе радио и телевизиски станици кои емитуваат програма на турски јазик, а од 1950 година, во Скопје постои и турски театар.
Турскиот јазик е аглутинативен јазик што припаѓа на семејството на турски јазици, кој се зборува во Југоисточна Европа и Западна Азија. Тој претставува продолжение на отоманскиот турски, кој е западно огуски јазик од групата огуски јазици од семејството на турски јазици.
Јазикот се зборува во географијата на поранешната Отоманска империја, која ги опфаќа Турција, Балканот, Егејските острови, Кипар и Блискиот Исток.
Според Ethnologue, турскиот е 16-ти најзборуван јазик во светот со приближно 83 милиони говорници. Турскиот јазик има статус на национален официјален јазик во Турција, Република Кипар и Северен Кипар.
Турскиот јазик се карактеризира со граматички карактеристики како што се аглутинација и хармонија на самогласки, кои ги споделува со многу други турски јазици. Јазикот обично има редослед подмет-предмет-прирок во однос на структурата на реченицата.
За разлика од јазиците како германскиот и арапскиот, некои од зборовите на турскиот јазик, каде што нема граматички род (мажественост, женственост, полова дискриминација), се од странски јазици како арапски, персиски и француски.
Покрај тоа, другите огуски јазици како што се азербејџански, гагаузи и туркменски имаат високо ниво на меѓусебна разбирливост со турскиот.
Турскиот јазик се пишува со латиница уште од Азбучната револуција во 1928 година под водство на Ататурк. Правилата за правопис на стандардниот турски јазик се контролирани од Здружението за турски јазик.
Истанбулскиот дијалект, исто така наречен истанбулски турски, е стандардна форма на турскиот и турскиот пишан јазик се заснова на овој дијалект. Меѓутоа, постојат различни турски дијалекти во Југоисточна Европа и Блискиот Исток, а овие дијалекти имаат различни фонетски разлики со истанбулскиот турски
Се претпоставува дека турскиот, туркменскиот, саларскиот и азербејџанскиот јазик еволуирале од јазикот наречен Ана Огуз. Западниот огранок на овој предјазик, кој ќе го формира турскиот турски, се развил околу Анадолската Селџуска држава и Анадолските кнежевства помеѓу 11 и 15 век и еволуирал во староанадолски турски.
Неоотоманскиот турски јазик се развива меѓу 19 и 20 век. Како резултат на реформите направени во републиканскиот период, доживеаја различни промени во јазикот од 20 век. Во класификацијата на јазичното семејство, турскиот турски припаѓа на семејството на турски јазици, кое вклучува околу 30 живи јазици што се зборуваат во Источна Европа, Централна Азија и Сибир, и е во групата огузиски јазици кои припаѓаат на Шаз.
Турскиот јазик се зборува како мајчин јазик или втор јазик во различни земји и региони во Југоисточна Европа и Блискиот Исток. Јазикот се зборува како мајчин јазик од мнозинството во поголемиот дел од Анадолија, Источна Тракија и северниот дел на островот Кипар.
Турските малцинства кои живеат во Северна Сирија и Ирак, некои Егејски острови и на југот и истокот на Балканот, кои се опфатени со географијата на поранешната Отоманска империја, исто така го користат турскиот јазик како мајчин јазик.
Со оглед на Орхонските натписи, напишани на турски, старотурски и првиот познат пишан извор на турски јазици, тој има историја од приближно 1.300 години. Исто така, се смета дека постои хипотетички предтурски, кој е заеднички предок на сите турски јазици кои припаѓаат на источната група и групата огури, чиј член е и старотурскиот. На 1 ноември 1928 година, оваа азбука од 29 букви, која беше адаптирана од латинското писмо за турски, беше усвоена наместо старата турска азбука со арапско потекло.
Азбучна револуција е името што генерално се дава на процесот на усвојување на овој закон и ставање на новата азбука во Турција. Оваа азбука се користи за турскиот јазик во Турција, Република Кипар, Турската Република Северен Кипар и на Балканот.
Содржината на турската азбука не е сосема иста со азбуките на другите земји кои користат латински букви во нивните системи за пишување, туку содржи букви добиени за да се исполнат звуците на турскиот јазик (Ç, Ş, Ğ, I, İ, Ö , Ü). Покрај тоа, буквите Q, W и X во основната латиница ISO не се вклучени во турската азбука од латинско потекло.
Во азбуката, обично секоја буква е еквивалентна на фонема; сепак, некои букви може да сочинуваат повеќе од еден звук. На пример, буквата „е“ го формира звукот /æ/ во првиот слог од зборот „дојди“ и гласот /е/ во последниот слог. Изговорот на буквите во турската азбука исто така се разликува од изговорот на буквите во некои западни јазици. На пример, додека буквата C се изговара како /d͡ʒ/ на турски, таа може да се чита како /ˈsiː/ на англиски.
Во последно време сме сведоци на акцентирањето на глобалниот концепт за одржлив развој, што, всушност, претставува предизвик со кој се соочува секоја индивидуа, држава, а и светот, воопшто, сè со единствена цел да се обезбеди континуирано зголемување на квалитетот на животот и благосостојбата во државата и да се обезбеди одржлив развој за сегашните генерации без, притоа, да се загрози можноста за задоволување на потребите на идните генерации.
Имајќи го предвид тоа, зелените обврзници се еден од инструментите кои можат да одиграат важна улога во напорите за обезбедување на одржлив развој.
Што се, всушност, зелени обврзници и кои критериуми треба да ги исполнуваат? Зелените обврзници се какви било обврзнички инструменти каде нето-прибраните средства (прибрани средства намалени за трошоците за нивно издавање) или нивниот еквивалентен износ ексклузивно ќе бидат употребени за финансирање или рефинансирање, делумно или целосно, нови и/или постојни подобни зелени проекти и кои се усогласени со Принципите на зелени обврзници (ПЗО) при Меѓународната асоцијација на пазарот на капитал (ICMA).
Што претставувват Принципите на зелени обврзници? ПЗО се доброволни насоки кои препорачуваат транспарентност и обелоденување и промовираат интегритет поради развој на пазарот на зелени обврзници со појаснување на пристапот на издавање на овие инструменти.
ПЗО се наменети за широка употреба на пазарот, бидејќи ги насочуваат издавачите кон клучните компоненти за лансирање на кредибилни зелени обврзници; им помагаат на инвеститорите преку промовирање достапност на информации потребни за оценување на влијанието врз животната средина од зелените обврзници во кои би инвестирале и им асистираат на преземачите на ризик (underwriters) нудејќи витални чекори кои ги олеснуваат трансакциите и го зачувуваат интегритетот на пазарите.
ПЗО препорачуваат јасен процес на обелоденување за издавачите, кои инвеститори, банки, преземачи на ризик и останати можат да го користат за да ги разберат карактеристиките на која било зелена обврзница. ПЗО ја нагласуваат потребната транспарентност, прецизност и интегритет на информациите кои ќе бидат обелоденети и објавени од издавачите до засегнатите страни преку основни компоненти и клучни препораки.
Какви видови зелени обврзници постојат? Тековно, постојат четири видови зелени обврзници (дополнителни типови може да се појават како што се развива пазарот и тие ќе бидат вградени во ажурирањата на ПЗО):
Обврзница со стандардна зелена употреба на нето-прибраните средства е стандарден должнички инструмент кој е усогласен со ПЗО. Во случај на банкрот на издавачот, имателот на обврзницата има право да бара дополнителни средства од издавачот доколку состојбата на долгот ја надмине вредноста на колатералот.
Зелена приходна обврзница е инструмент чија кредитна изложеност е поврзана со заложените готовински текови од приходите, провизиите, даноците итн. Нето-прибраните средства се користат за финансирање на поврзани или неповрзани зелени проекти кои ги следат ПЗО.
Зелена проектна обврзница е проектна обврзница за финансирање на еден или повеќе зелени проекти за кои инвеститорот има директна изложеност на ризик кон проектот или проектите со или без потенцијален регрес од издавачот.
Зелена секјуритизирана обврзница е обврзница која е обезбедена со еден или повеќе специфични зелени проекти, вклучително, но не и ограничена со колатерализирани обврзници, хипотекарни обврзници или слични структури. Овој инструмент ги следи ПЗО и вообичаено првиот извор на отплата е готовинскиот тек на средствата. На пример, хипотекарните обврзници можат да вклучуваат заеми за енергетски ефикасни домови. [1]
Кои категории зелени проекти можат да бидат финансирани преку издавање зелени обврзници? Подобните категории на зелени проекти вклучуваат, но не се ограничени на финансирање:
Обновливи извори на енергија (вклучувајќи производство, пренос, апарати и производи);
Енергетска ефикасност (како, на пример, во нови и обновени згради, складирање енергија, централно греење, паметни мрежи, апарати и производи);
Спречување и контрола на загадувањето (вклучувајќи намалување на штетни воздушни емисии, контрола на стакленички гасови, санација на почвата, намалување на отпадот, рециклирање отпад итн.);
Еколошки одржливо управување со живите природни ресурси и користење на земјиштето (вклучително и еколошки одржливо земјоделство, сточарство, шумарство итн., пошумување и реставрација на природни предели);
Копнена и водна биолошка разновидност;
Чист транспорт (редуцирање и елиминирање на штетни емисии преку употреба на возила кои не користат фосилни горива);
Одржливо управување со водите и отпадните води;
Адаптација кон климатските промени (преку следење на истите и развивање системи кои рано предупредуваат на можна опасност);
Производи, производни технологии и процеси кои се приспособени на циркуларна економија (креирање и користење на компоненти кои можат да се рециклираат);
Зелени објекти кои ги задоволуваат локалните, националните и меѓународните стандарди или сертификати за еколошки перформанси.
Образованието е најмоќното оружје кое можете да го користите за да го промените светот
Нелсон Мандела
Образованието претставува најмоќната алатка којашто денес еден човек може да ја поседува. Може да се каже дека образованието ни помага да го зголемиме знаењето за да можеме активно да ги постигнуваме и да одговориме на предизвиците со коишто секојдневно се соочуваме во животот.
Образованието претставува пасош којшто со леснотија ги отвора вратите од иднината давајќи ни моќ којашто никој не може да ја одземе. Образованието е клучот слабоста за да се претвори во сила. Што е уште поважно, тоа ни обезбедува значителна ментална агилност за да донесеме правилни одлуки и да почнеме да дејствуваме кога е потребно.
Меѓутоа, образованието има многу позитивни бенефити и индивидуални, но и за општеството во целина. Од една страна, придонесува за креирање на подобри можности за вработување обезбедувајќи поголеми приходи, развивање на различни вештини кои помагаат за просперитетен и среќен живот од повеќе аспекти. Од друга страна, високата стапка на образование овозможува подобрување на економијата, изградба на модерно општество, решавање на општествени проблеми и предизвици и креирање на еднакви можности за сите.
Денес постојат многу формални и неформални типови на образование во безброј области, но финансиското образование и финансиската едукација е тоа што секоја индивидуа треба да го поседува. Финансиската писменост е способност да се разберат и ефективно да се користат различни финансиски вештини, вклучувајќи лично финансиско управување, буџетирање, инвестирање, управување со ризици и слично.
Во последниве децении финансиските производи и услуги станаа сѐ повеќе распространети збогатувајќи ги финансиските одлуки, но, од друга страна, бараат и разбирање на одредени економски концепти како што се сложената каматна стапка и временската вредност на парите. Како резултат на комплексноста и потребниот период за разбирање, развиените земји се обидуваат финансиската едукација да ја започнат што е можно од порана возраст, преку воведување на предмети во училиштата.
Нивото на финансиска писменост во една држава е од исклучителна важност. Истражувањето спроведено од „Standard & Poor’s“ покажува присуство на силна позитивна врска помеѓу финансиската писменост на населението со економскиот развој на една држава мерено преку реалниот БДП по глава на жител.
Нивото на финансиска писменост може да варира во зависност од нивото на образованието и приходите, но анализите покажуваат дека високообразованите потрошувачи со високи примања можат да бидат исто толку неуки за финансиските прашања како и помалку образованите потрошувачи со пониски приходи (иако, генерално, вторите имаат тенденција да бидат помалку финансиски писмени). Според Организацијата за економска соработка и развој (ОЕЦД), луѓето изјавиле дека изборот на вистинската инвестиција за план за штедење во пензија бил постресен отколку од посетата на стоматолог.
Така и во Република Северна Македонија финансиската писменост се смета дека е од јавен интерес, бидејќи индивидуалните и личните одлуки влијаат врз целокупниот економски раст и развој на државата. Според податоци добиени од НБРСМ, нивото на финансиска писменост на возрасното население во РС Македонија изнесува 56 % од максимумот, што е блиску до просекот на Југоисточна Европа од 57 %, но е пониско од постигнатите резултати на земјите членки на Европската Унија и ОЕЦД, од 64 и 65 %, соодветно, со што се упатува на неопходноста за понатамошни активности.
Од друга страна, пак, според најновото истражување на ОЕЦД, од аспект на финансиска инклузија, во нашата држава, луѓето најчесто користат платежни услуги (67 % од испитаниците), 44 % се корисници на кредитни производи, а 36 % се изјасниле дека користат одредена форма на заштеда (депозит, удел во инвестициски фонд, заштеди за пензионирање и слично), додека само 5 % се корисници на некаков вид на осигурување.
Според податоците, видливо е дека со текот на годините финансиската писменост на македонското население се зголемува, но процесот на финансиска едукација, несомнено, треба да продолжи со зголемен интензитет и вклучување на сѐ повеќе луѓе во истиот.
Преку креирање и употреба на современи технологии и едукативни алатки (апликации, веб-страници, стимулативни игри и слично) коишто овозможуваат разбирлива, достапна и бесплатна содржина, може да се влијае врз луѓето да донесуваат помудри финансиски одлуки, но и долгорочно да се придржуваат до истите. Потоа, помасовно вклучување на национални настани како што се „Денови на финансиска писменост“, почеста организација на предавања поврзани со финансиска едукација во основното, средното и високото образование и можност за воведување на предмети.
Покрај активностите коишто треба да се преземаат од страна на финансиските и регулаторните институции и луѓето самоиницијативно треба да се залагаат за зголемување на финансиската едукација, преку онлајн курсеви, присуство на организирани настани и предавања од таа област или доколку сакаат подлабоко да навлезат во финансискиот свет, преку полагање на одредени лиценци за финансиска анализа како што е CFA (Chartered Financial Analyst).
Ве информираме дека во периодот од 02.01.2022 – 11.01.2022 година на сметката на Отворениот задолжителен пензиски фонд Сава пензиски фонд, пристигнаа приливи од камати во износ од 2.370.957,00 денари, по основ на орочени депозити во домашни банки и прилив од камата од инвестиции во домашни државни обврзници во износ од 18.719.444,00 денари.
Во истиот период на сметката на Сава пензиски фонд, Отворен задолжителен пензиски фонд, пристигнаa приливи од дивиденда во износ од:
2.114,55 САД долари, од инвестираните средства во инвестицискиот фонд Invesco Global Water ETF;
2.050,12 САД долари, од инвестираните средства во инвестицискиот фонд Ishares MSCI Chile ETF;
796,47 САД долари, од инвестираните средства во инвестицискиот фонд Ishares Global Clean Energy;
1.485,15 САД долари, од инвестираните средства во инвестицискиот фонд Ishares Global Tech ETF;
3.373,93 САД долари, од инвестираните средства во инвестицискиот фонд Global X Autonomous&Elec-ETF;
19.996,26 САД долари, од инвестираните средства во инвестицискиот фонд Global X E-Commerce ETF и
13.662,64 САД долари, од инвестираните средства во инвестицискиот фонд Global X Video Games & Esport.
Во истиот период, на сметката на Отворен доброволен пензиски фонд Сава пензија плус, пристигнаa приливи од камати во износ од 57.419,00 денари, по основ на орочени депозити во домашни банки и прилив од камата од инвестиции во домашни државни обврзници во износ од 107.127,00 денари, како и приливи од дивиденда во износ од 1.005,86 САД долари од инвестираните средства во повеќе инвестициски фондови.
Овие приливи кои се резултат на инвестирањето на пензиските заштеди акумулирани во пензиските фондови, им припаѓаат на членовите и на пензионираните членови на фондовите и пропорционално се распределуваат на нивните сметки.
Супервизор на капитално финансирано пензиско осигурување е Агенцијата за супервизија на капитално финансирано пензиско осигурување (МАПАС) (02) 3224 229, www.mapas.mk
Ако работата ви е канцелариска, сигурно седите долго време, што може да биде сериозна причина за болка во ̀рбетот. Нашите тела се градени да стојат и да се движат во текот на денот. Седењето во долги секвенци може да предизвика значаен притисок на дискусите кои се наоѓаат помеѓу пршлените на ̀рбетот и иритација на нервите. ̀Рбетот е компресиран 30 % повеќе при седење отколку при стоење.
Како долгогодишен паталец од болки во ̀рбетот и тројна хернија на еден од дискусите во лумбалниот дел на ̀рбетот, од кои последната мораше оперативно да се третира, решив со вас да споделам неколку совети кои ги имам добиено за заштита на ̀рбетот.
Можеби ќе звучи како добра теорија, сепак, јас сето напишано подолу, дисциплинирано (со ретки отстапки) го применувам и мислам дека секој од нас со малку желба за некаква позитивна промена, може да примени еден или повеќе од овие совети.
Времетраење на седењето
Ограничетe го времетраењето на седењето на 30-тина минути. По истекот на овој период, променете ја позицијата. Станете, направете неколку чекори низ канцеларијата, истегнете се, посетете колега во друга канцеларија, стојте додека телефонирате, упатете се до кујната по кафе или одете по подолгиот пат до тоалетот. Доколку грбот не ви дава сигнали кога да станете, тогаш наместете си аларм, кој ќе ве потсетува кога е време да ја промените позицијата.
Истегнување
Направете кратка пауза за истегнување, со неколку кратки вежби. Иако изгледа како губење на драгоцено време кога имате премногу работа, сепак, ќе ви помогне да се ослободите од тензијата која ја чувствувате во мускулите и да ја подобрите циркулацијата, што благопријатно може да дејствува на подобрена ефикасност во работата.
Позиција
Внимавајте на правилната позиција на вашето тело додека седите. Грбот треба да биде исправен и столицата да му дава поддршка. Аголот во лактите и колената треба да се движи од 90 до 120 степени. Мониторот треба да биде во висина на очите, а рацете да бидат поставени на работната површина. Пребарајте слики на интернет за правилна позиција при седење на работна столица. Во Сава пензиско друштво во интерните акти за безбедно извршување на работата се опфатени и насоки за правилно седење и оддалеченост од екранот, кои се корисни за нашите вработени.
Набавете ергономска столица
Изборот на ергономска столица, по можност со лумбална поддршка може да го намали притисокот кој го чувствуваме од долготрајното седење. Некои препорачуваат и столица со физиотопка, чие користење овозможува зајакнување на мускулите и превенирање на деформитетите на ̀рбетниот столб. Ако се одлучите за столица со физиотопка консултирајте се со вашиот доктор, дали е подобро решение за вашиот ̀рбет во споредба со ергономската столица.
Електрично биро
Доколку сте во можност набавете ергономско електрично биро, со приспособлива висина, кое ќе ви овозможи менување на положбата во текот на денот од седечка во стоечка положба и обратно.
Пешачење
За луѓето со болка во ̀рбетот и дегенеративни промени во дискусите, некои вежби и спортови можат да бидат премногу интензивни, па дури и ризични. Затоа тие не ретко се откажуваат од вежбање. Пешачењето е форма на вежбање кое не е интензивно, овозможува подобрена циркулација и ги обезбедува меките ткива со потребните хранливи материи. Потрудете се да пешачите околу 8.000 чекори дневно. Поставете си цел и мерете го нејзиното постигнување.
Пливање
Медицинските лица најчесто го препорачуваат пливањето за оние кои имаат болки во ̀рбетот. Пливањето овозможува лачење на ендорфин и други хормони на среќа, што го релаксираат нервниот систем и ја ослободуваат напнатоста во мускулите која е често причина за болка. Кога сме во вода телото лебди и се намалува притисокот на зглобовите, за разлика од ефектот во други спортови. Дополнително, при пливање се зајакнуваат мускулите кои се потребни за добра поддршка на ̀рбетот.
„Посветено работиме и градиме друштво, кое е препознатливо по грижата за своите членови, транспарентноста и високите морални вредности, како и по својата активна улога во одржливоста на пензискиот систем, човечката околина и општеството во целина“.
Ова е визијата на Сава пензиско друштво. Намерата за обезбедување на долгорочен раст, односно принос за членовите на фондовите со кои управуваме, Сава пензиски фонд и Сава пензија плус, подразбира континуирано следење и приспособување во согласност со глобалните трендови кои директно влијаат на работењето на секоја индустрија, компанија, односно инвестиција направена за сметка на нашите осигуреници.
Токму затоа, нашето Друштво, во чекор со светските инвестициски практики, во фокусот на инвестициската активност, ги става глобалните мегатрендови кои се дефинирани како двигатели на денешницата, но и на периодот којшто следува.
Внимателното следење и искористување на низата потенцијали кои ги нудат долгорочните трендови, несомнено ќе придонесе за повисок принос во текот на целиот инвестициски период, и тоа е одлучувачки фактор за нашата одлука соодветно да се позиционираме.
Климатските промени, промените поврзани со технолошкиот напредок и демографските, односно социјалните случувања на глобално ниво, се трите клучни секуларни трендови и истите се појдовна точка за низа дополнителни анализи, со цел максимално изложување кон истите.
Од аспект на климатските промени, се дистанцираме од фосилните горива, а инвестираме во чисти, обновливи извори на енергија, технологија која придонесува до енергетска ефикасност и соодветно се позиционираме со цел максимизирање на придобивките од тековната енергетска транзиција.
Поддржуваме инвестиции во компании кои ефикасно ги искористуваат ограничените природни ресурси, внимателно го селектираат отпадот или обезбедуваат соодветна инфраструктура, особено во ниско развиените земји, каде животниот стандард сѐ уште е на незадоволително ниво.
Кај технологијата, која се карактеризира како дисруптивна, односно можеби е најзначајниот двигател на времето во кое живееме, во фокусот на нашето внимание, при селекцијата на инструментите за инвестирање, се инвестициите во паметни уреди, вештачка интелигенција, cloud технологија и роботика.
Ги следиме промените во финансискиот сектор, но и во автомобилската индустрија и секторот за транспорт, воопшто, па инвестираме во електрични автомобили и технологијата која го помага развојот на трендот на електрификација на превозните средства.
Демографските промени укажуваат на потребата за предвидување на потрошувачката од страна на различни демографски, но и социјални структури. Стареењето на светската популација, укажува на потенцијалот кај фармацевтската индустрија и здравството и препознавање на бројните медицински иновации.
Навиките на потрошувачите никако не треба да останат незабележани, истите се менуваат и потребно е континуирано следење на променетите преференции за производи и услуги од различни сектори. На пример, пандемијата со КОВИД-19 придонесе за фокусирање кон здрав начин на живот. Електронската трговија и видеоигрите, исто така, имаат учество во инвестициите на портфолијата на фондовите.
Зошто сметаме дека ова е значајно?
Како прво, променетиот инвестициски пристап треба да послужи во подигањето на јавната свест за значењето на одредени промени, кои во ниту еден момент не смеат да бидат игнорирани.
Како второ, значењето на долгорочните перспективи е од суштинско значење за инвестициите на пензиските фондови, кои, секако, треба да придонесат до одржливост на долг рок. Како трето, секако, овие промени се во согласност со очекувањата за позитивните идни импликации врз приносите, односно нашите убедувања дека истите ќе се исплатат и ќе генерираат профит за сметките на осигурениците.
Дополнително, пристапот е солидна алатка на процесот за управување со ризиците и обезбедува основа за навремено детектирање на специфичните, но и системските ризици.
Тематскиот пристап на инвестирање, подразбира способност за фокусирање од една, но динамичност и флексибилност од друга страна. Тоа говори за нашата континуирана грижа за членовите на фондовите со кои управуваме и заложбата за максимирање на профитот, за сметка на преземениот ризик.
Објаснувањето на пристапот имплицира транспарентност, но и подготвеност за дополнителна едукација на пензиските штедачи. И за крај, во овој процес не сме (сте) сами.
Нашата цел е заедничка- оплодување на пензиската заштеда на осигурениците и обезбедување на долгорочна стабилност и одржливост, а токму тоа е суштината на овој инвестициски пристап.
